کپی شد
نسب فاطمیان
در منابع تاریخی، نسب اولین خلیفه فاطمی این گونه آمده است:
بر حسب اعتقاد رسمىِ فاطمیان، نیاکان خلفاى فاطمى؛ یعنی امامان اسماعیلىه، از نسل محمد بن اسماعیل بوده‌اند، ولى هیچ‌گاه نام دقیق آنها را مشخص نکردند. بعدها آنان سلسله نسبى براى خود درست کردند و نسل عبیدالله المهدى را با عبارت «عبیدالله بن حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق» تصحیح کردند. عبیدالله در نامه‌اى به اسماعیلیان یمن خود را از نسل عبدالله افطح دانسته و خویش را این‌گونه معرفی کرد: «على بن حسین بن احمد بن عبدالله بن جعفر الصادق (علیه السلام)» ، ولى القائم بامرالله؛ خلیفه دوّمِ فاطمیان، آن‌را نپذیرفته و خود را از نسل محمد بن اسماعیل دانست.
ابن رزّام و اخو محسن و به پیروى از این دو نفر، بسیارى از نویسندگان، نسب خلفاى فاطمى را از نسل میمون قدّاح از شاگردان امام سجاد (علیه‌السلام) دانسته و نسب علوى آنها را منکرند. اشاعره[1] و زیدیان[2] نیز دیدگاه ابن رزّام را پذیرفته و نسب علوى آنها را منکرند. عباسیان نیز که رقیب اصلى فاطمیان بودند، در طى دو مرحله در تواریخ 402 و 444 قمری سندى مبنى بر عدم نَسَب فاطمیان تنظیم و آن‌را به امضاء علماى وقت رساندند. در سال 402 هـ، علم الهدی سیدمرتضى نیز از امضاکنندگان بود، ولى نسب‌شناسان معروف شیعه، متمایل به پذیرش نسب علوى خلفاى فاطمى هستند. ابن عنبه در عمدة الطالب و الفصول الفخریه مى‌نویسد: «در نسب خلفاى مصر اختلاف شدیدى بین نسب‌شناسان وجود دارد…، ولى آن‌چه مخالفان در طعن نسب ایشان گفته‌اند، صحیح نیست… و صحت نسب ایشان به حقیقت نزدیک‌تر است و برخى نسب‌شناسان یقین به نسب علوى ایشان دارند..».[3] [4]
[1]. مثل ابوبکر باقلانى در کشف الأسرار، غزالى در فضائح الباطنیة و خواجه نظام الملک در سیاست‌نامه.
[2]. محمد بن مالک یمنى در کشف الأسرار الباطنیة و محمد بن حسن دیلمى در قواعد عقائد آل محمد.
[3]. ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب في انساب آل ابی‌طالب، ص 265؛ ابن عنبه، احمد بن علی، الفصول الفخریة فی اصول البریة، به اهتمام: ارموی، جلال الدین محدث، ص 143 و 144.
[4]. فرمانیان، مهدی، درسنامه تاریخ و عقائد اسماعیلیه، ص 73؛ برگرفته از سایت مکارم.