چکیده مقاله شافعی

محمد بن ادریس شافعی؛ از جمله امامان بزرگ اهل سنت و از پيشوايان و ائمه اربعه آنها، در سال ۱۵۰ قمری در غزه فلسطین متولد شد و در کودکی پدر خود را از دست داد. در دو سالگی به همراه مادرش به مکه رفت و در آن‌جا بزرگ شد.

وی برای به‌دست آوردن دانش به شهرهای مختلف سفر می‌کرد، او در روز آخر رجب سال ۲۰۴ هجری در ۵۴ سالگی در مصر وفات کرد و در همان‌جا دفن شد.

نسب او در عبدمناف با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یکی می‌شود و مادر وی از نسل امام علی (علیه السلام) بوده ‌است.

محمد بن ادریس را قُرشی، مُطلبی و شافعی خوانده‌اند و از خانواده‌اش اطلاعی در دست نیست. وی در فقه، حدیث و تفسیر از اساتید برجسته‌ای بهره برد و در آن علوم سرآمد شد. او از محضر مالک بن انس، سفیان بن عیینه، شیبانی و مسلم بن خالد زنجی استفاده نمود.

شافعی در سال 189 قمری به مکه رهسپار شد و به تدریس فقه، تفسیر و حدیث پرداخت. وی تا سال 195 قمری در مسجدالحرام به تربیت شاگردانی پرداخت، از جمله مهم‌ترین شاگردان وی می‌توان به ابوبکر محمد بن ادریس، ابراهیم بن محمد بن شافع، اسماعيل بن يحيى مزنى، ابن ابی الجارود و ابوبکر حمیدی اشاره کرد.

شافعی جایگاه و منزلت بسیار والایی نزد اهل سنت داشته و دارد. وى مكرر به نظم و نثر، به فضايل و مناقب اهل البيت (عليهم السّلام) اقرار و اعتراف نموده ‌است.

مهم‌ترین آثار شافعی را می‌توان در سه دسته تقسیم نمود:

1. قانونمند کردن علم اصول و ابداع اصول حدیث.
2. آثار قلمی، برخی از محققان ۱۱۳ کتاب را به شافعی نسبت داده‌اند.
3. شاگرد پروری.

مهم‌ترین تألیفات شافعی عبارتند از: كتاب «الأمّ»، «مسند شافعى»، «الرسالة»، «مبسوط»، «احکام القرآن»، «اختلاف الحدیث»، «تعظیم قدر الصلاة»، «الأسماء و القبایل فی اختلاف العراقیین»، «حجة».

فقه شافعی در کشورهایی؛ مانند یمن، مصر، و کشورهای شرق آسیا؛ هم‌چون اندونزی و مالزی طرفداران بسیار دارد. این مذهب در فلسطین و اهل سنت یمن نیز اکثریت را دارا است و در میان اهل سنت عراق، دومین مذهب می‌باشد.

پیروان مذهب شافعی در بخش‌های غربی ایران در استان‌های کردستان، آذربایجان غربی و کرمانشاه نیز مستقر هستند.