ابن تیمیه و تأثیر بر گروه‌های سلفی

برخی ابن تیمیه را پیشوا[1] و بنیان‌گذار سلفیه می‌دانند[2] و فتاوایش را زمینه‌ساز جنبش‌های بنیادگرا و نیروهای جهادگرای سلفی[3] نوظهور در جامعه اسلامی دانسته‌اند؛[4] به‌گونه‌ای که وی، پدر معنوی افراط‌گرایی اسلامی سنی معرفی شده[5] و در میان سلفیان به شیخ المجاهدین شناخته می‎‌شود.[6]

وهابیت، اخوان‌المسلمین و سلفیه جهادی از جمله گروه‌هایی هستند که از فقه سلفیه در برابر دیگر مذاهب چهارگانه اهل‌سنت، پیروی می‌کنند.[7] هم‌چنین بازتولید اندیشه‌های بنیادگرایی ابن تیمیه، در قالب گروه‌هایی چون طالبان، القاعده و داعش ظاهر گشته[8] و با تکفیر بخش گسترده‌ای از مسلمانان، به سلفی‌های تکفیری معروف شده‌اند.[9]

افراط‌گرایی و سلفی‌گری به لحاظ فکری از آموزه‌های ابن تیمیه و شاگردان مکتب او؛ مانند محمد بن عبدالوهاب، ابوالعلی مودودی و سید قطب بهره برده‌[10] و در زمان به‌دست گرفتن قدرت با تکیه بر آموزه‌های ابن تیمیه دست به کشتار مسلمانان[11] و تخریب بارگاه اهل‌بیت (علیهم السلام) و صحابه پیامبر (صلی الله علیه و آله) زدند.[12]

بنیادگرایی دینی در مواجهه با بحران‌های دنیای جدید، با تکیه بر فتاوای ابن تیمیه و با برداشت‌هایی خاص از متون دینی، مسلمانان را به‌سوی افراطی‌گری فرا می‌خوانند.[13]

[1]. لطفی، علی‌اکبر، بررسی تأثیرات اندیشۀ ابن‌تیمیه بر عملکرد سلفیۀ جهادی.

[2]. ر ک: محیطی، مجتبی و فرمانیان، مهدی، «محیطی، فقه سلفیه «فقه ابن تیمیه» مذهبی جدید در فقه اهل سنت».

[3]. علی‌پور، جواد، «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری».

[4]. «بررسی تأثیرات اندیشۀ ابن‌تیمیه بر عملکرد سلفیۀ جهادی».

[5]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳.

[6]. «بررسی تأثیرات اندیشۀ ابن‌تیمیه بر عملکرد سلفیۀ جهادی».

[7]. ر ک: «فقه سلفیه «فقه ابن تیمیه» مذهبی جدید در فقه اهل‌سنت».

[8]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳.

[9]. پورحسن، ناصر و سیفی، عبدالمجید، «تقابل نئوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام»، ص ۱۷ و ۱۸.

[10]. بخشی، مهدی‌، «جهاد از ابن تیمیه تا بن‌لادن»، ص ۱۷۲ – ۱۷۴.

[11]. سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، ص ۵۸۷.

[12]. امین، سید محسن، کشف الارتیاب، ص ۵۲.

[13]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳؛ سایت ویکی شیعه با اصلاحات.