عالمان و فقیهان شافعیه

عالمان دینی در رشد و تفوّق مذاهب تأثیر به‌سزایی دارند، در مذهب شافعیه نیز این تأثیر به وضوح دیده می‌شود. در این‌جا به برخی از اندیشمندان و فقیهان تأثیرگذار شافعیه به نحو اجمال اشاره می‌شود:

1. عبد الرحمن أكاف؛ او از بزرگان عالمان شافعى است.[1] ‏
2. أبو المعالی (إمام الحرمین)؛ او از بزرگان شافعیه و در فقه، اُصول و كلام، امام نیسابور بود، و برخی از تصنیفاتش عبارتند از: «النهایة» در فقه، «البرهان» در اصول الفقه و «مغیث الخلق» در ترجیح مذهب شافعی. وی در سال 478 قمری درگذشت. [2]
3. سمعانى منسوب به سمعان که ابتداء حنفی مذهب بود، سپس به مذهب شافعی درآمد و پس از آن امامت شافعیه را بر عهده گرفت. او اهل تدریس و افتاء بود و کتاب‌های زیادی را تصنیف نمود و در سال 489 قمری در مرو درگذشت.[3]
4. قاضی أبو حامد أحمد بن بشر مروزی.
5. أبو القاسم عبدالواحد بن الحسین الصیمری.
6. أبو نصر عبد السید بن محمد؛ معروف به «ابن الصباغ»؛ صاحب کتاب‌های «الشامل»، «الكامل»، «عدّة‌العالم، الطریق السالم»، «كفایة السائل» و «الفتاوى».

7.حجة الإِسلام، أبو حامد محمد بن محمد بن محمد الغزالی.[4]

8. شهاب الدین ابوالفوارس سعد بن محمد بن سعد بن صیفى؛ معروف به «ابن صیفى».[5]
9. یحیى بن على بن الفضل بن هبة الله بن بركة (أبو القاسم، جمال الدین)؛ معروف به ابن فضلان. او بزرگ شافعیه در بغداد بود.
10. ابو إسحاق إبراهیم بن علی فیروزآبادی شیرازی، امام شافعیه در عصر خودش بود. او عالم متكلمی است که مصنفات متعددی دارد و مهم‌ترین‌شان در فروع می‌باشد. كتاب‌هایش مرجع عمل اهل سنت یمن بود؛ از جمله آن کتاب‌ها «المهذب و التنبیه» است، او در سال 476 قمری در گذشت.[6]
11. محمد بن الحسن بن فورک انصاری اصفهانی، واعظ، عالم به علم اصول و كلام و از فقهای شافعیه که در نیسابور مدرسه‌ای بنا کرد.[7]
12. شیخ الإسلام هروی؛‏ او از فقهای شافعیه بود.[8]
13. مازنی.
14. اسفرایینی.[9]
15. شیخ نجم الدین كاتب قزوینی او از افاضل علمای شافعیه بود.[10]
16. احمد بن اسحاق بن ایوب نیشابوری، او بزرگ شافعیه در نیشابور بود.[11]

[1]. محدث ارموى،‏ مير جلال الدين، ‏تعليقات نقض، ج ‏1، متن، ص 186‏.

[2]. همان، ج ‏2، ص 1323‏.

[3]. همان، ج ‏2، ص 1323‏.

[4]. سبحانی، جعفر، تأريخ الفقه الإسلامي و أدواره، ص 86 و 87.

[5]. مطهری، مرتضی، مجموعه ‏آثار استاد شهيد مطهرى، ج ‏17، ص 502.

[6]. قاسم بن محمد بن على‏، الأساس لعقائد الأكياس، تعليق: محمد قاسم عبد الله‏، ص 62.

[7]. بیهقی، ابوبکر، الأسماء و الصفات، تحقيق: عبدالرحمن عميره‏، ص 445 و 446.

[8]. میلانی، سید علی، الإمامة في أهم الكتب الكلامية و عقيدة الشيعة الإمامية، ص 393 و 394.

[9]. سبحانی، جعفر، الإنصاف في مسائل دام فيها الخلاف، ج ‏2، ص 601 و 602.‏

[10]. حلی، حسن بن یوسف، أنوار الملكوت في شرح الياقوت، تحقيق: نجمى زنجانى‏، محمد، ص 2.

[11]. اصفهانى‏، ابن منده، ‏الإيمان، ص 9‏.