ویژگی‌های شخصیتی احمد بن حنبل

سلفیه بر این باورند که تمام یا عمده آرای‌شان را از احمد بن حنبل اتخاذ نمودند و او را احيا‌كننده عقيده سلف می‌دانند[1]، لذا او از عمده‌ترین رؤسا، احياكنندگان سلفی‌گرى و مؤسس فقه حنبلى است.[2] ظهور احمد بن حنبل، يكى از نقاط عطف جريان فكرى و تاريخ پيدايش سلفیه است، كه به‌ظهور اهل حديث منجر شد.

احمد بن حنبل كه بيش از ديگران به‌ظواهر كتاب و سنت، چه در اصول و چه در فروع، تأكيد داشت، به‌عنوان پيشواى اهل حديث خوانده شد و مسند او به‌عنوان مرجع فكرى در مسائل اعتقادى و رساله عملى در احكام فقهى و عبادى مورد پذيرش قرار گرفت.[3]

احمد بن حنبل؛ به تفريط شديدى گرفتار شد و عقل‌گرايى و عقلانيّت را انكار كرد و راه ورود آن به‌احاديث را بست.

وی؛ در فهم عقايد؛ تنها به‌ظاهر آيات و احاديث نبوى توجه داشت و از عقل کمک نمی‌گرفت. او براى عقل هيچ‌ارزشى در مسائل اعتقادى قائل نبود و عقل را كاشف‏ و حجّت نمی‏دانست.[4] روش وی در عقيده و بيان آن براى مردم همان روش سلف صالح و تابعين می‏باشد، او در آن‌چه سلف سخن گفته، بحث كرده و در آن‌چه از آن ساكت شده، سكوت اختيار كرده است.[5]

[1]. و كانوا من الحنابلة، و زعموا أن جملة آرائهم تنتهي الى الإمام أحمد بن حنبل الذي أحيى عقيدة السلف‏؛ کثیری، سید محمد، السلفية بين أهل السنة و الإمامية، ص 38.

[2]. همان، ص 33 و 38.

[3]. ر ک: شهرستانى، عبد الکریم، الملل و النحل، ج 1، ص 118.

[4]. ر ک: همان، ص 118 – 119 و 243.

[5]. قزوینی، سید علاءالدین، العقيدة السلفية، ص 35.