کپی شد
نام‌های امام علی (علیه السلام)
امام اول شیعیان، اميرالمؤمنين (علیه السلام) دارای نام‌های متعددی می‌باشد که در ذیل به بعضی از آنها اشاره می شود:
در روایتی از جابر جعفی از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است: وقتی امیرالمؤمنین (علیه السلام) از جنگ نهروان به کوفه برگشت، خطبه‌ای ایراد فرمود و در ضمن آن، نام خود را در کتب آسمانی و در نزد طوائف مختلف چنین ذکر نمود: «… نام من در انجيل (أصلى) «اليا»، در تورات «بريء»، در زبور «أرىّ»، نزد اهل هند «کبکر»، نزد اهل روم «بطريسا»، نزد اهل فارس «جبتر»، نزد اهل ترک «بثير»، نزد اهل سودان «حیتر»، نزد کاهنان «بویئ»، نزد اهل حبشه «بثريک»، نزد مادرم «حیدره»، نزد دایه‌ام «مَیمون»، نزد عرب «علی»، نزد ارامنه «فریق» و در نزد پدرم «ظهیر»، می‌باشد…». جابر جعفى سپس در ادامه، تفسیر هر يک از این اسامى را ذکر می نماید.[1] این نام‌ها به صورت‌های دیگری نیز نقل شده است.[2]
در بعضی از منابع، اميرالمؤمنين (علیه السلام) به نام‌های علی، حیدر (حیدره) و اسد معرفی شده است[3] که البته معروف‌ترین آنها علی (علیه السلام) است که بر اساس روایات، این نام را خداوند متعال برای آن بزرگوار برگزیده است.[4]
در برخی از احادیث آمده است که نام امام علی و سایر امامان (علیهم السلام) بر ساق عرش مکتوب بوده است.[5]
نام امام علی (علیه السلام) در قرآن
بعضی از دانشمندان معتقدند که نام مبارک امام علی (علیه السلام) در قرآن ذکر شده است. «عاصمی» از علمای اهل سنت قرن چهارم هجری، بنا بر تتبعی که انجام داده، معتقد است که اسامی امیرالمؤمنین (علیه السلام) در قرآن کریم، عبارت است از: الوالی، الولی، الراکع، الرکع السجّد، المؤمن، النسب، الصهر و المصلّی، وی سپس به آیاتی که این اسامی در آنها آمده است اشاره می‌کند.[6] «خصیبی» از محدثان و راویان شیعه امامیه در عصر غیبت صغری، ابتدا نام حضرت را در قرآن، «مبین» معرفی نموده، سپس می‌گوید: آن حضرت در قرآن، سیصد نام دارد.[7] به این تعداد نام در کتب بعضی دیگر از بزرگان نیز اشاره شده است.[8]
ولی واقع مطلب آن است که نام امام علی (علیه السلام) در قرآن به طور صریح نیامده و آن چه درباره حضرت در قرآن ذکر شده است، از باب تطبیق و تفسیر و شأن نزول می‌باشد.[9]
[1]. صدوق، محمد بن على، معاني الأخبار، محقق: غفارى، على اكبر، ص 58 – 61. لازم به ذکر است گرچه برخی از این اسم‌ها شاید الان میان این اقوام شهرت نداشته باشد، اما بر اساس این روایت در زمان های قدیم چنین اسم‌هایی در بین این ملت‌ها بوده است.
[2]. ر.ک: طبرى، عماد الدين، بشارة المصطفى لشيعة المرتضى، ص 13؛ شاذان بن جبرئيل، ابوالفضل، الفضائل، ص 175.
[3]. خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص 37؛ قطب راوندى، سعید بن عبدالله، الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 857؛ إربلي، على بن عيسى، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج 1،ص80؛ أمين عاملی، محسن، أعيان الشيعة، ج 1،ص 324.
[4]. معاني الأخبار، همان، ص 56.
[5]. خزاز، على بن محمد، كفاية الأثر في النص على الأئمة الاثنى عشر، ص 155 و 156؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)، محقق: جمعى از محققان، ج 36، ص 336 و 337.
[6]. عاصمى، احمد بن محمد، العسل المصفى من تهذيب زين الفتى في شرح سورة هل أتى، ج 2، ص 347 و 422.
[7]. خصيبى، حسين بن حمدان، الهداية الكبرى، ص 91.
[8]. الفضائل، ص 174 و 175؛ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، ج 3، ص 275.
[9]. خویی، سید ابوالقاسم، البيان في تفسير القرآن، ص 230.