میراث ابن تیمیه

بزرگ‌ترین میراث ابن تیمیه فتاوای انحرافی و افراطی وی است، که زمینه‌ساز جنبش‌های بنیادگرا و نیروهای جهادگرای سلفی[1] نوظهور در جامعه اسلامی می‌باشد؛[2] به‌گونه‌ای که وی، پدر معنوی افراط‌گرایی اسلامی سنی معرفی شده[3] و در میان سلفیان به شیخ المجاهدین شناخته می‎‌شود.[4]

وهابیت، اخوان‌المسلمین و سلفیه جهادی از جمله گروه‌هایی هستند که از فقه سلفیه در برابر دیگر مذاهب چهارگانه اهل‌سنت، پیروی می‌کنند.[5] هم‌چنین بازتولید اندیشه‌های بنیادگرایی ابن تیمیه، در قالب گروه‌هایی مانند طالبان، القاعده و داعش ظاهر گشته[6] و با تکفیر بخش گسترده‌ای از مسلمانان، به سلفی‌های تکفیری معروف شده‌اند.[7]

افراط‌گرایی و سلفی‌گری به لحاظ فکری از آموزه‌های ابن تیمیه و شاگردان مکتب او؛ مانند محمد بن عبدالوهاب، ابوالعلی مودودی و سید قطب بهره برده‌[8] و در زمان به‌دست گرفتن قدرت با تکیه بر آموزه‌های ابن تیمیه دست به کشتار مسلمانان[9] و تخریب بارگاه اهل‌بیت (علیهم السلام) و صحابه پیامبر (صلی الله علیه و آله) زدند.[10]

بنیادگرایی دینی در مواجهه با بحران‌های دنیای جدید، با تکیه بر فتاوای ابن تیمیه و با برداشت‌هایی خاص از متون دینی، مسلمانان را به‌سوی افراطی‌گری فرا می‌خوانند.[11]

[1]. علی‌پور، جواد و قیطاسی، سجاد و دارابی، مهدی، «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری».

[2]. لطفی، علی‌اکبر، «بررسی تأثیرات اندیشۀ ابن‌تیمیه بر عملکرد سلفیۀ جهادی».

[3]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳.

[4]. «بررسی تأثیرات اندیشۀ ابن‌تیمیه بر عملکرد سلفیۀ جهادی».

[5]. ر ک: محیطی، مجتبی، فرمانیان، مهدی، «فقه سلفیه «فقه ابن تیمیه» مذهبی جدید در فقه اهل‌سنت».

[6]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط‌مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳.

[7]. پورحسن، ناصر و سیفی، عبدالمجید، «تقابل نئوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام»، ص ۱۷ و ۱۸.

[8]. ‌بخشی، مهدی، «جهاد از ابن تیمیه تا بن‌لادن»، ص ۱۷۲ – ۱۷۴.

[9]. سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، ص ۵۸۷.

[10]. امین، سید محسن، کشف الارتیاب، ص ۵۲.

[11]. «تأثیر اندیشه‌های ابن تیمیه بر خطوط فکری و خط‌مشی گروه‌های سلفی-تکفیری»، ص ۴۳؛ سایت ویکی شیعه.