کپی شد
دیدگاه برخی از بزرگان در باره آیت الله بروجردی
نام نامى آفتاب علم و ادب اسلامى، آیت‌الله بروجردى، همچنان بر تارک دانش‌هاى اسلامى مى‌درخشد و کسى را یاراى انکار فضل آن مجتهد و مرجع وارسته و کم‌‌نظیر نیست. اندیشمندان بسیارى، اعم از مسلمان (شیعه و سنى) و غیر مسلمان در گفتار و کردار بر عظمت مقام علمى و کمالات معنوى آن بزرگوار، تأکید ورزیده‌اند؛ بخشى از آنها عبارت است از:
الف) دانشمندان شیعه
- مرحوم آخوند خراسانى
مرحوم آخوند خراسانى، استاد گران‌قدر آیت الله بروجردی، در اجازه اجتهادى که براى ایشان صادر کرده‌اند، نوشته‌اند: «در هر دوره‌اى، جماعتى، داراى همت‌هاى عالى و بینش‌هاى والا و ذهن‌هاى نقاد بوده‌اند که عمر خود را در راه تحصیل علم و دانش سپرى کرده‌اند… سید سند و عادل معتمد، محقق دقیق، آگاه به شرایع اسلام… نور چشمان من و آراسته به تمام نیکى‌ها، آقا حسین طباطبایى دامت فضائله، سالیان سال در قبة الاسلام نجف، مشرف بوده و تلاش و کوشش بسیار در تحصیل علوم شرعى، از عقلى و نقلى کرده و همه اینها مقرون به توفیقات خاص الهیه بوده است و… تا جایى که بر افاضل گران‌قدر و برجستگان مورد توجه، تقدم یافت و برترى پیدا کرد و صاحب ملکه قدسیه «فقاهت و اجتهاد» گردید و از حضیض تقلید به اوج اجتهاد مطلق رسید و از همین رو، منصب‌هایى که براى مجتهد مطلق است، اعم از فتوا و قضاوت و حکم، براى ایشان ثابت است و بر مردم واجب است که حکم او را پیروى و تبعیت کنند و رد و نقض حکم او بر آنان حرام است، زیرا استخفاف به حکم خدا خواهد بود».[1]
- حضرت آیت الله سید عبدالهادی شيرازى
مرحوم سید عبدالهادی شيرازى با آن‌كه خود از اعاظم مجتهدان عصر خود به شمار مى‌آمد و از فضايل ذاتى و اكتسابى و نسبى فراوانى بهره‌مند بود و مورد رجوع مردم در تقليد و وجوهات به‌شمار مى‌آمد، با اين حال متواضعانه شهريّه‌اى را كه مرحوم آيت اللّه العظمى بروجردى در نجف به صورت نان مى‌داد، ايشان بسان طلاب و مشتغلين مى‌پذيرفت و برحسب مسموع فرموده بود: «بگذاريد نان آقاى بروجردى در سفرۀ ما باشد!» و سالى كه به قم آمدند اوّلا، پيش از آن‌كه مرحوم آية اللّه بروجردى اطلاع پيدا كنند ايشان به ديدن آقا رفتند و ثانيا، در اثناى راه از درشكه پياده شدند و فرمودند: «براى ملاقات آقاى بروجردى مقدارى پياده برويم تا از اجر و ثواب بيش‌ترى برخوردار گرديم!».[2]
- حضرت آیت الله امام خمینی
مرحوم امام خمینی تا مدت‌ها درست مانند يكى از اصحاب و اطرافيان آيت اللّه العظمى بروجردى (أعلى اللّه مقامه) در بازگشت ايشان از درس به سوى خانه، وى را همراهى مى‌كردند و تا درِ منزل با ايشان مى‌رفتند و آن‌گاه بازمى‌گشتند و در تحقق مرجعيّت آن بزرگ‌مرد، گام‌هاى بلندى برداشتند، به گونه‌اى كه در نامه‌اى كه به يكى از عالمان بزرگ تهران در آن عصر نوشتند از ايشان خواستند كه توجّه مردم را به آقاى بروجردى معطوف كنند.[3]
- حضرت آیت الله خامنه ای
«آیت الله بروجردی چون خورشیدی درخشان بر تعدادی از علوم اسلامی، بلکه بر روش‌ها و شیوه‌های تحقیق در آنها و نیز بر فضای عام حیات مسلمین در زمان خود و پس از آن پرتوافشانی کرد و هنوز علمای اسلام و جهان اسلام از تأثیرات مبارک آن عمر پرثمر و ریاست و مرجعیت تامه پانزده ساله او متمتع اند».[4]
ب) دانشمندان اهل سنت و مسیحی
- شيخ محمود شلتوت رئیس دانشگاه الازهر مصر؛ رئيس دانشگاه الأزهر در صدر نامه‌اش به ايشان از وى به عنوان «امام» ياد كرده و با جملۀ «سلام اللّه عليكم و رحمة اللّه» سلام مى‌كند و بعد مى‌گويد: «قبل از هرچيز از سلامتى گران‌بهاى آن برادر ارجمند جويا بوده و دعا مى‌كنم كه آن بزرگوار هميشه مصدر و منبع بركات براى مسلمانان و وحدت كلمۀ آنان باشد. خداوند عمر شما را طولانى و پيروزى و موفقيت را نصيب شما گرداند…».[5]
- شيخ حسين باقورى دانشمند معروف و رئيس اوقاف مصر از چهره‌هايى است كه در قم با آن بزرگوار ملاقات كرد. وى پس از بازگشت به مصر در پاسخ آن دانشمندى كه پرسيد: آيت اللّه بروجردى پيشواى شيعيان را چگونه يافتى؟ گفت: «أعظم شخصية رأيته في عمري؛ او بزرگ‌ترين شخصيّتى بود كه من در عمرم ديدم».[6]
- جورج جورداق مسيحى
جورج جورداق نويسنده و دانشمند مسيحى لبنانى، كتابى ارزشمند و خواندنى دربارۀ حضرت على (عليه السّلام) تأليف كرد و نام آن را «الامام على صوت العدالة الانسانية» گذاشت. وى اين كتاب را به حضور مرحوم آيت اللّه العظمى بروجردى اهدا كرد و در نامه‌اى كه براى آن بزرگوار نوشت، بیان کرد: «…من دريغ داشتم چنين شخصيّتى (على عليه السّلام) در شرق باشد و حق و قدرش مجهول بماند؛ از اين‌رو اين كتاب را نوشتم و چون من مسيحى هستم، كسى نمى‌تواند مرا به تعصّب متّهم كند. آن‌گاه نوشته است: من شما را شايسته‌ترين شخصيّتى يافته‌ام كه اين كتاب را به او هديه نمايم؛ لذا آن را به شما اهدا مى‌كنم…».[7]
[1]. سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، «شخصیت‌شناسی سید حسین طباطبایی بروجردی».
[2]. مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، شکوه فقاهت: یادنامه حضرت آیت الله حاج آقا حسین بروجردی (قدس سره)، ص 15 و 16.
[3]. همان، ص 16.
[4]. ابراهیم‌پور، ابراهیم، اسوه مرجعیت: ویژه‌نامه آیت‌الله‌العظمی بروجردی، تهیه‌کننده: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ص 67.
[5]. شکوه فقاهت، ص 13.
[6]. همان.
[7]. همان، ص 15.