کپی شد
تقویم مناسبت‌های ماه ذی الحجة
| روز | نوع | رویداد | توضیحات |
| 1 ذی الحجة | شادی | ازدواج امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علبها) (سال ۲ قمری) | مهریه حضرت زهرا (علیها السلام) در منابع مختلف بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم ذکر شده که این مبلغ، «مَهر السُّنة» خوانده‌می‌شود. |
| 1 ذی الحجة | رخداد | جایگزینی امام علی (علیه السلام) به جای ابوبکر در رساندن آیات برائت (سال ۹ قمری) | پیامبر (صلی الله علیه و آله) ابتدا این کار را به ابوبکر بن ابی‌قحافه سپرده بود، اما به‌دستور خداوند آن را بازپس گرفت و برعهده امام علی (علیه السلام) گذاشت. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | ورود پیامبر (صلی الله علیه و آله) به مکه در سفر حجة الوداع ( سال ۱۰ قمری) | با توجه به این‌که این حج در آخرین سال عمر آن حضرت (صلی الله علیه و آله) واقع شد و پیامبر در آن با مسلمانان وداع کرد، به حجة الوداع (حج خداحافظی) مشهور است. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | ولادت ابوریحان بیرونی (سال ۳۶۲ قمری) | دانشمند بزرگ، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و تاریخ‌نگار سده چهارم و پنجم هجری ایران است. از آثارمهم او می‌توان «آثار الباقیه»، «التفهیم» و «قانون مسعودی» را نام برد. |
| 3 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم) (۲۷ مرداد ۱۲۹۹ شمسی) (سال ۱۳۳۸ قمری) | معروف به میرزای دوم، از مراجع تقلید و رهبر سیاسی نهضت استقلال‌طلبی عراق در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری که فتوا به وجوب نبرد با انگلیسی‌ها داد. |
| 4 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت ملا عبدالله مازندرانی (۲۲ آبان ۱۲۹۱ شمسی) (سال ۱۳۳۰ قمری) | از مراجع تقلید و فقیهان قرن چهاردهم قمری و از حامیان اصلی نهضت مشروطه ایران. |
| 5 ذی‌الحجة | رخداد | غزوه سَویق (سال ۲ قمری) | مشرکان مکه برای انتقام از کشتگان بدر به اطراف مدینه حمله کردند و پس از کشتن دو مسلمان و سوزاندن نخلستان گریختند. علت نام‌گذاری این غزوه به سَویق آن است که ابوسفیان و مشرکان هنگام فرار به سوی مکه، برای سبکباری و سرعت بیشتر، آذوقه‌های خود که در میان آن سویق بود به زمین ریختند. |
| 5 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محمد حسین غروی اصفهانی؛ معروف به کمپانی (۲۳ آذر ۱۳۲۱ شمسی) (سال ۱۳۶۱ قمری) | فقیه، اصولی و فیلسوف قرن چهاردهم. او یکی از سه مکتب اصولی در شرح و بسط مکتب اصولی آخوند خراسانی را ایجاد کرده است. |
| 6 ذی‌الحجة | شادی | درگذشت منصور دوانیقی (سال ۱۵۸ قمری)
|
دومین خلیفه عباسی. او را نخستین کسی دانسته‌اند که در زمان خلافتش، بین عباسیان و علویان فتنه انداخت. |
| 6 ذی‌الحجة | عزا | کشتار حجاج ایرانی در مکه، توسط پلیس عربستان (۱۱ مرداد ۱۳۶۶ شمسی) (سال ۱۴۰۷ قمری) | در ایام حج تمتع سال ۱۳۶۶ شمسی در مراسم برائت از مشرکان، ۳۲۵ ایرانی که بیشتر آنها زن بودند، به شهادت رسیدند و این واقعه به قطع رابطه سیاسی دو کشور و توقف اعزام حجاج منجر شد. |
| 7 ذی الحجة | عزا | شهادت امام باقر (علیه السلام)( سال ۱۱۴ قمری) | پنجمین امام شیعیان اثنا عشری |
| 8 ذی‌الحجة
|
رخداد | روز ترویه | در این روز حاجیان خانه خدا، مراسم حج تمتع و حج اکبر را آغاز می‌کنند. علت نام‌گذاری این روز، بدان جهت است که در منا و عرفات آب وجود ندارد و حاجیانی که قصد وقوف در منا و عرفات را دارند، باید از مکه برای خویش آب تهیه کنند و به همراه خود ببرند و چنین حالتی را ترویه (برداشتن و ذخیره کردن آب) می‌نامند. |
| 8 ذی‌الحجة
|
رخداد | حرکت امام حسین (علیه السلام) از مکه به سوی کوفه (سال ۶۰ قمری) | این حرکت به دنبال دعوت ده‌ها هزار نفر کوفیان از امام حسین (علیه السلام) صورت گرفت. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | روز عرفه | بافضیلت‌ترین اعمال در این روز دعا و استغفار است. زیارت امام حسین (علیه السلام) و خواندن دعای عرفه نیز در این روز بسیار سفارش شده است. حج‌گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در عرفات وقوف کنند. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | سدّ ابواب یا مسدود کردن درب‌ها (سال ۲ قمری) | واقعه‌ای که طی آن، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان خدا به مسدود کردن درب همه خانه‌ها به مسجد النبی به‌جز درب خانه امام علی (علیه السلام)، دستور داد. |
| 9 ذی‌الحجة
|
عزا | شهادت مسلم بن عقیل و هانی بن عروه (سال ۶۰ قمری) | مسلم، پسرعمو و سفیر امام حسین (علیه السلام) در کوفه بود. هانی از بزرگان کوفه و یاران خاص امام علی (علیه السلام)، از دعوت کنندگان امام حسین (علیه السلام) و از حامیان مسلم بود. |
| 9 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت فضل بن حسن طبرسی (سال ۵۴۸ قمری) | ملقّب به امین الاسلام، از مفسّران نامدار شیعه و نویسنده تفسیر قیّم مجمع البیان است. او در قرن ششم قمری می‌زیست و محدّث، فقیه، و متکلّم نیز بود. |
| 10 ذی‌الحجة
|
شادی | عید قربان | عید الأضحی روز دهم ذی‌الحجه که از عیدهای بزرگ اسلامی به شمار می‌رود. بنابر روایات، در این روز خدا به ابراهیم خلیل (علیه السلام) فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. |
| 10 ذی‌الحجة
|
رخداد | نماز عید امام رضا (علیه السلام) در خراسان (سال ۲۰۱ قمری) | با اصرار مأمون، امام رضا (علیه السلام) مطابق با سنت رسول حدا (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) برای برگزاری نماز عید به سوی مصلی رفت و مردم هم همراهی می‌کردند، اما وقتی که مأمون از این اقدام احساس خطر کرد، از امام (علیه السلام) خواست تا برگردد، در نتیجه نماز به امامت امام برگزار نشد. |
| 10 ذی‌الحجة
|
عزا | فاجعه منا (۲ مهر ۱۳۹۴ شمسی) (سال ۱۴۳۶ قمری) | در مراسم حج که به دلیل مدیریت غلط و بی‌کفایتی آل سعود، به کشته و مفقود شدن بیش از ۷۰۰۰ تن از حاجیان انجامید. زائرانی از ۳۹ کشور جهان در این حادثه کشته، مفقود یا زخمی شدند که جمهوری اسلامی ایران با ۴۶۴ کشته، بیشترین تلفات را در این فاجعه متحمل شد. |
| 11 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت میرزا جوادآقا ملکی تبریزی (۳۱ خرداد ۱۳۰۵ شمسی) (سال ۱۳۴۴ قمری) | فقیه، عارف و استاد اخلاق. کتاب المراقبات یا اعمال السَّنَه از آثار او است. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت هاجر؛ همسر حضرت ابراهیم و مادر حضرت اسماعیل (علیهما السلام). | هاجر کنیز پادشاه مصر بود که به ساره، همسر ابراهیم (علیه السلام)، هدیه داده شد و ساره او را به ابراهیم فروخت و او پس از مدتی اسماعیل را به دنیا آورد. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | معجزه شقّ القمر به دست رسول خدا (صلی الله علیه و آله) (۵ بعثت) | پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این معجزه، با انگشت به ماه اشاره کرد و ماه دو نیمه شد. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | انعقاد دومین پیمان اهل یثرب (عقبه دوم) با پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مکه (۱۳ بعثت) | این پیمان در عقبه منا صورت گرفت و بیعت عقبه دوم نام گرفت. |
| 13 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت آقابزرگ تهرانی (۱ اسفند ۱۳۴۸ شمسی) (سال ۱۳۸۹ قمری) | فقیه و کتاب‌شناس شیعه. از او آثار متعددی به جا مانده است که مهم‌ترین آنها دو کتاب دائرة المعارفی «الذریعة الی تصانیف الشیعة» و «طبقات اعلام الشیعة» است. |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | بخشیدن فدک به حضرت زهرا (علیها السلام) توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) پس از نزول آیه فیء (سال ۷ قمری) | دهکده فدک به دلیل عدم شرکت سربازان اسلام در فتح آن، به حکم قرآن، مختص پیامبر (صلی الله علیه و آله) گردید و او درآمد این زمین را به مستمندان بنی‌هاشم می‌داد و پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» به دختر خود فاطمه (علیها السلام) بخشید. |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | خروج پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مکه به سمت مدینه در حجة الوداع (سال ۱۰ قمری) | آخرین حج پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) |
| 14 ذی‌الحجة | رخداد | به سلطنت رسیدن محمد علی شاه؛ (۸ بهمن ۱۲۸۵ شمسی) (سال ۱۳۲۴ قمری) | ششمین پادشاه سلسله قاجاریه |
| 15 ذی‌الحجة | رخداد | آغاز نهضت عباسیان با قیام ابو مسلم خراسانی (سال ۱۲۹ قمری) | ابومسلم، داعی مشهور عباسیان، از مرو قیام علیه بنی‌مروان را آغاز کرد که به سقوط آنان و شروع خلافت عباسیان منجر شد. |
| 15 ذی‌الحجة | شادی | ولادت امام هادی ((علیه السلام) (سال ۲۱۲ قمری) | دهمین امام شیعیان اثنا عشری. بنا بر قول دیگر، ولادت امام هادی (علیه السلام) ۲ رجب است. |
| 15 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت امام موسی صدر (۱۴ خرداد ۱۳۰۷ شمسی) (سال ۱۳۴۶ قمری) | روحانی عالم و مجتهد شیعه و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان. او از رهبران مذهبی و سیاسی لبنان نیز به‌شمار می‌رفت. صدر در میان شیعیان به «امام موسی صدر» معروف است که در ۱۰ شهریور ۱۳۵۷ در لیبی ربوده شد. |
| 17 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت شیخ بهایی (سال ۹۵۳ قمری) | فقیه، محدث، حکیم و ریاضی‌دان شیعه عصر صفوی. شیخ بهائی بیش از ۱۰۰ کتاب در زمینه‌های مختلف تألیف کرده است. «جامع عباسی» و «اربعین» از جمله آثار او است. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | پایان طوفان نوح (علیه السلام) | طوفان نوح، عذاب الهی بود که قوم نوح به سبب بت‌پرستی گرفتار آن شد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | گلستان شدن آتش نمرود بر حضرت ابراهیم (علیه السلام) | به فرمان نمرود، از هر سو اعلام شد که مردم هیزم جمع کنند، و یک گودال و فضای وسیعی را در نظر گرفتند. بت پرستان، گروه‌گروه هیزم می‌آوردند و در آن‌جا می‌ریختند. هیزم ها را آتش زدند و ابراهیم را در آن انداختند، اما ناگهان دیدند آتش بر ابراهیم گلستان شد. |
| 18 ذی‌الحجة | شادی | عید غدیر (سال ۱۰ قمری) | در این روز پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هنگام بازگشت از حجة الوداع در مکانی به نام غدیرخم، به دستور خداوند متعال، امام علی (علیه السلام) را به عنوان جانشین و امام و ولیّ بعد از خود به مردم معرفی کرد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت عثمان بن عفان (سال ۳۵ قمری) | خلیفه سوم اهل سنت. |
| 18 ذی‌الحجة | شادی | بیعت مردم با امیرالمومنین برای خلافت پس از مرگ عثمان (سال ۳۵ قمری) | پس از قتل عثمان، جمعی از اصحاب نزد امام علی (علیه السلام) آمده و گفتند: ما کسی را سزاوارتر از تو به خلافت نمی‌‌شناسیم؛ امام فرمودند: وزیربودن برایم بهتر از امیری است. آنان گفتند: جز بیعت با تو، چیزی را نمی‌‌پذیریم و آن قدر اصرار کردند تا امام به ناچار پذیرفت و مردم با ایشان بیعت کردند. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی (سال ۶۷۲ قمری) | معروف به محقق طوسی و معلم ثالث، حکیم، متکلم، ریاضی‌دان و منجم شیعی قرن هفتم هجری. خواجه نصیرالدین با تألیف کتاب «تجرید الإعتقاد» روش ابتکاری فلسفی را در کلام شیعه ابداع کرد. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محقق کرکی (سال ۹۴۰ قمری) | از فقها و عالمان مشهور شیعه در عصر صفوی. او به دعوت شاه اسماعیل صفوی از جبل عامل لبنان به ایران آمد و در تبلیغ و ترویج تشیع در ایران، نقش مهمی را بر عهده گرفت. |
| 18 ذی‌الحجة | رخداد | ولادت شیخ مرتضی انصاری (سال ۱۲۱۴ قمری) | از فقیهان بزرگ شیعه که بعد از صاحب جواهر، مرجعیت عامه یافت. کتاب‌های «رسائل» و «مکاسب» مهم‌ترین آثار او و از کتاب‌های درسی حوزه‌های علمیه شیعی است. |
| 20 ذی‌الحجة
|
رخداد | درگذشت آخوند خراسانی؛ (۲۰ آذر ۱۲۹۰ شمسی) (سال ۱۳۲۹ قمری) | از مراجع تقلید و اصولیان امامی قرن چهاردهم قمری و از حامیان اصلی نهضت مشروطه. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت آقا محمد خان قاجار (سال ۱۲۱۱ قمری) | اولین پادشاه قاجاریه. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت محمد علی مدرس افغانی (۵ شهریور ۱۳۶۵ شمسی) (سال ۱۴۰۶ قمری) | محمد علی غزنوی، معروف به مدرس افغانی، فقیه و استاد ماهر ادبیات عرب در حوزه‌های علمیه نجف، افغانستان و قم. |
| 21 ذی‌الحجة | رخداد | ترور سید عارف حسین حسینی (۱۴ مرداد ۱۳۶۷ شمسی) (سال ۱۴۰۸ قمری) | از روحانیان شیعه پاکستان و رهبر نهضت جعفریه آن کشور. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | شهادت میثم تمار (سال ۶۰ قمری) | از یاران امام علی، امام حسن مجتبی و امام حسین (علیهم السلام)، که پیش از واقعه کربلا در کوفه، به دستور ابن زیاد، به شهادت رسید. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت خواجه عبدالله انصاری (سال ۴۸۱ قمری) | او از صوفیان بزرگ زمان خود بود و در عبادات و مناجات، بسیار تلاش می‌کرد. |
| 22 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت شیخ عباس قمی (۱ بهمن ۱۳۱۹ شمسی) (سال ۱۳۵۹ قمری) | محدّث، مورخ، خطیب و عالم شیعی قرن 14 هجری. او کتاب‌های پرشماری نگاشت که مفاتیح الجنان، منتهی الآمال، سفینة البحار، و نفس المهموم از مشهورترین تألیفات وی به‌شمار می‌رود. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | روز مباهله پیامبر (صلی الله علیه و آله) با مسیحیان نجران (سال ۹ قمری) | پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. با این حال مسیحیان نجران، در روز موعود از این کار خودداری کردند. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | نزول آیه مباهله و آیه تطهیر بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) (سال ۹ قمری) | سوره آل عمران، آیه ۶۱؛ سوره احزاب آیه 33. |
| 24 ذی‌الحجة | رخداد | روز خاتم‌بخشی امام علی (علیه السلام) در رکوع نماز (آیه ولایت) (سال ۱۰/۹ قمری) | آیه شریفه 55 سوره مائده: «إِنّما وَلیکُمُ اللهُ و رَسولُهُ والّذینَ ءَامَنوا الَّذینَ یقِیمُونَ الصَّلوةَ و یؤتُونَ الزَّکوة و هُم راکِعونَ»، در شأن آن حضرت نازل شد. |
| رخداد | قیام سربداران (سال ۷۳۷ قمری) | حکومتی با امیران شیعه به مرکزیت سبزوار در منطقه بیهق. | |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | نزول سوره هل أتی (انسان) | این سوره به دنبال انفاق امام علی، فاطمه زهرا و دو فرزندشان (علیهم السلام) به مسکین، یتیم و اسیر، نازل شده است. |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | پذیرش خلافت توسط امام علی (علیه السلام) پس از قتل عثمان (سال ۳۵ قمری) | |
| 25 ذی‌الحجة
|
رخداد | کشته‌شدن ابراهیم بن عبدالله بن حسن مُثَنّیٰ در قیام علیه عباسیان (سال ۱۴۵ قمری) | از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام)، برادر نفس زکیه، و دومین قیام‌کننده علوی علیه خلافت بنی عباس. |
| 27 ذی‌الحجة | رخداد | مجروح شدن و (به نقلی) قتل عمر بن خطاب؛ خلیفه دوم، به دست ابولؤلؤ (سال ۲۳ قمری) | خلیفه دوم اهل سنت. |
| 27 ذی‌الحجة | رخداد | انقراض حکومت بنی امیه (سال ۱۳۲ قمری) | سلسله بنی‌امیه با آغاز خلافت معاویه در سال ۴۱ قمری آغاز شد و در سال ۱۳۲ قمری با شکست مروان بن محمد به پایان رسید. |
| 28 ذی‌الحجة | رخداد | واقعه حَرّه (سال ۶۳ قمری) | برخورد خشونت‌آمیز و جنایت‌بار لشکر شام به فرماندهی مسلم بن عقبه با قیام مردم مدینه به رهبری عبدالله بن حَنظَلة علیه حکومت یزید بن معاویه. |
| 28 ذی‌الحجة | رخداد | درگذشت ملا هادی سبزواری (۸ اسفند ۱۲۵۱ شمسی) (سال ۱۲۸۹ قمری) | حکیم، عارف و شاعر شیعه عصر قاجار و بزرگ‌ترین فیلسوف قرن سیزدهم. |
| 29 ذی‌الحجة | رخداد | شهادت شیخ محمد خیابانی (۲۲ شهریور ۱۲۹۹ شمسی) (سال ۱۳۳۸ قمری) | روحانی مبارز، واعظ و آزادی‌خواه و رهبر «نهضت آزادیستان» در آذربایجان. |
| 30 ذی‌الحجة | رخداد | قتل عمر بن خطاب؛ خلیفه دوم، به دست ابولؤلؤ (به نقلی) (سال ۲۳ قمری) | خلیفه دوم اهل سنت |