تعریف لغوی و اصطلاحی سلفیه

تعریف لغوی

ابن منظور در ماده سلف می‌گوید: سلف: سلف يسلف سلفا و سلوفا: پیشی گرفتن، و السالف: پیشی گیرنده و السلف و السليف و السلفة گروه پیشینیان، است.[1]

ابن فارس می‌گوید: «سلف: س ل ف، أصلی است که بر پیشی گرفتن دلالت می‌کند. کسانی که گذشتند و القوم السلاف؛ یعنی متقدمان».[2]

تعریف اصطلاحی

در این‌که منظور از سلف چه کسانی هستند، اختلافاتی در بین سلفیان وجود دارد، اما بیشترشان منظور از «سلف صالح» را شخصیت‌های سه قرن نخستین اسلامی (پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، صحابه، تابعین و تابعینِ تابعین) می‌دانند. استناد آن‌ها در این زمینه به «حدیث قرون نخستین» است که آن را از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نقل می‌کنند: «بهترین مردم (مردمان) قرن من هستند، سپس کسانی که در پی ایشان می‌آیند و سپس دیگرانی که در پی آنان می‌آیند».[3]

ابن اثير در نهاية می‌گوید: صدر اول از تابعين، سلف صالح نامیده شدتد[4] و سلف شرعا به کسی که از گذشتگان تابعین؛ مانند ابوحنیفه و اصحابش پیروی و به آنان افتدا کند، گفته می‌شود، آن‌ها سلف ما هستند. اما صحابه، پس آن‌ها سلف تابعین هستند.[5]

بر این اساس سَلَفیّه گروهی هستند که ادعای تبعیت از «سَلَف مسلمانان» را دارند. سلفیه آن‌چه را مخالف با گفتار یکی از صحابه پیامبر باشد، بدعت می‌دانند.[6]

گفته شده که منطور از «سلف» صحابه و تابعین و تابعین تابعين هستند، و آن‌ها پیش از سال 500 قمری بودند.

در مقابل اصطلاح «سلف» اصطلاح «خلف» است که به بعد از سال 500 قمری اطلاق می‌شوند و برخی هم آن‌ها را بعد از سه قرن اول اسلام می‌دانند.[7]

[1]. ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، ج 6، ص 330 – 331.

[2] . ابن فارس، معجم مقاييس اللغة، مادة سلف، برگرفته از کثیری، سید محمد، السلفية بين أهل السنة و الإمامية، ص 21 و 22.

[3]. علی‌زاده موسوی، سید مهدی، سلفی‌گری و وهابیت، ص ۳۲.

[4]. ابن الأثير جزری، مجدالدین، النهاية في غريب الحديث، 2، ص 190.

[5]. تهانوي، محمد علی، كشف اصطلاحات الفنون، مادة سلف.

[6] . ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، اعلام الموقعین، ج ۴، ص ۱۱۵، سایت ویکی شیعه.

[7]. ابن عطيه، جميل حمود، أبهى المراد في شرح مؤتمر علماء بغداد، ج ‏1، ص 492.