تألیفات ابوحنیفه

گفته شده از تأليفات ابوحنیفه، «الفقه الاكبر» در كلام است كه شروح زيادى بر آن نوشته شده است. تألیف دیگر «المسند» اوست كه به مسند امام اعظم يا مسند «ابو حنيفه» معروف است. هم‌چنین كتاب «العالم و المتعلّم» از او است.[1]

اما كتاب «الفقه الاكبر» در الفهرست ابن النديم و مآخذ بعدى به او نسبت داده شده ‌است.[2]

اما كتاب معروف «المسند» در علم فقه است و بعضى از بزرگان، احاديث آن را به ابواب فقهيّه مرتب ساخته‏اند.[3] این کتاب حاوى مجموعه احاديثى است كه توسط شاگردان او و حنفى‌مذهبان بعدى، تأليف شده‌است، كه ابوحنیفه آن‌ها را در تعاليم خود به‌كار مى‏برده و بدان‌ها استناد مى‏كرده‌است.[4] غرض از تأليف اين مسندها اين بوده كه حنفى‏ها براى مخالفان خود ثابت كنند كه استاد آنها از احاديث نبوى بسيار استفاده مى‏كرده‌است.[5]

ظاهرا از كتاب العالم و المتعلّم تنها برخى منقولات بر جاى مانده‌ است. منقولاتى از اين كتاب و كتب ديگرى كه به ابوحنيفه منسوب است در مجموعه‏هاى گوناگونى گرد آمده‌است، كه همه آنها دور موضوعات مشابهى می‌چرخد. [6]

[1]. حسینی فيروز آبادى، سید مرتضی، فضائل پنج تن در صحاح شش‌گانه اهل سنت، ترجمه: ساعدى خراسانى‏، محمد باقر، ج ‏4، ص 373 و 374.

[2]. حلبی، علی اصغر، تاريخ علم كلام در ايران و جهان، ص 177.

[3]. فضائل پنج تن در صحاح شش‌گانه اهل سنت، ج ‏4، ص 373 و 374.

[4]. تاريخ علم كلام در ايران و جهان، ص 176.

[5]. همان، ص 177.

[6]. همان، ص 176 و 177.