م

فیلسوف برجسته آلمانی؛ ایمانوئل کانت، براهینی را که از راه «عقل نظری» به اثبات وجود خدا می پردازند؛ همچون برهان هستی شناختی و کیهان شناختی، ناتمام می شمارد و به نقد آنها می پردازد. با این همه، وی بر این باور است که بر اساس… اطلاعات بیشتر

اصطلاح تجربه دینی، دارای کاربردهای متنوعی است که در گسترده ترین آنها هر نوع تجربه مرتبط با زندگی دینی را در بر می گیرد، بر این اساس، خداشناسی و خداگرایی فطری را نیز می توان نوعی تجربه دینی به شمار آورد. برهان تجربه دینی اگر… اطلاعات بیشتر

اندیشمندان غربی یکی از براهین اثبات وجود خدا را «برهان اجماع عام» نامیده اند. برخی از تقریرهای این برهان، بیانگر فطری بودن خداشناسی یا خداگرایی است؛ بنابراین به همان برهان فطرت باز می گردد. تقریرهای دیگری نیز از این برهان می توان یافت که با… اطلاعات بیشتر

از نظر بسیاری از اندیشمندان، سرشت انسان در دو بعد بینش ها و گرایش ها با خدا پیوند یافته است؛ به گونه ای که می توان خداشناسی و خداگرایی را از امور فطری دانست. خداشناسی فطری در دو قلمرو علم حضوری و علم حصولی قابل… اطلاعات بیشتر

یکی از براهین رایج برای اثبات وجود خدا، برهانی است که نزد اندیشمندان مسلمان به «برهان نظم» شهرت یافته و گاه -با اقتباس از برخی آیات- «برهان اتقان صنع»[1] خوانده می شود. معادل این برهان در فرهنگ غربی چیزی است که معمولا آن را برهان… اطلاعات بیشتر

در میان آثار مکتوب بشری، کهن ترین دلیل از ادله جهان شناختی برای اثبات وجود خدا، برهانی است که با تکیه بر تحقق حرکت در جهان، وجود «محرکی نامتحرک» را نتیجه می گیرد. این برهان را معمولا با نام ارسطو (322 – 385 ق م)… اطلاعات بیشتر

بسیاری از متکلمان اسلامی «حدوث زمانی» عالم یا برخی از موجودات آن را واسطه اثبات وجود خدا ساخته اند. برخی از آنان نیز برهان «حدوث» را در برهان «امکان و وجوب» ادغام کرده و هم زمان، وجود موجودی «قدیم» و «واجب» را نتیجه گرفته اند.[1]… اطلاعات بیشتر

«برهان وجوب و امکان»، یکی از براهین معروف و متقن عقلی در باب اثبات وجود خدا است، که در آثار ابن سینا‌ به طور جدّی مطرح شده، لذا نام دیگر آن، «برهان سینوی» است. مقدمات برهان برهان وجوب و امکان بر چند مقدمه استوار است:… اطلاعات بیشتر

«برهان صدیقین»، برهانی است که برای اثبات حق تعالی از خود ذات حق به ذات حق استدلال می شود و از چیزی غیر از حق تعالی بر ذات او استدلال نمی شود.[1] [1]. صدرالدین‌ شیرازی‌، محمد بن‌ ابراهیم‌، الحکمه المتعالیه فى الاسفار العقلیه الاربعه، ج… اطلاعات بیشتر

آنسلم قدیس (ح 1033- 1109 م) اسقف اعظم کلیسای کانتربری، در فصل دوم تا چهارم از کتاب پروسلوگیوم[1] برای اثبات وجود خدا به طرح برهانی پرداخته که به «برهان وجودی» معروف شده است. تقریر ساده این برهان چنین است: الف. بی تردید، منکران وجود خدا… اطلاعات بیشتر