محل زندگی آدم (علیه السلام) قبل ازآمدن به زمین

موضوع این گفتار در مورد محل زندگى آدم قبل از آمدن به زمين است كه آيا بهشت موعود و آخرت بوده و يا بهشت دنيايى بوده است؟

عده‏اى نظرشان این است كه بهشت موعود بوده و بهشت موعود محل تكليف نمى‏باشد و خروج آدم (ع) از آن اشكالى ندارد؛ زيرا عدم خروج – از بهشت موعود و هميشگى – زمانى است كه براى ثواب در آن مستقر شده باشد.[1]

اما اشكالاتى كه بر اين نظر است، اوّلاً: اگر محل تكليف نبوده پس چرا قرآن مى‏فرمايد: آدم (ع) عصيان و مخالفت نموده است؟ و شيطان هم نبايد مرتكب خلاف شده باشد.

ثانياً اگر بهشت موعود بوده، راهى براى شيطان به آن جا نبود.

ثالثاً در بهشت موعود خوردن تمام نعمت‏هايش جايز است و خداوند از هيچ نعمتى انسان را منع نمى‏كند، در حالى كه آدم (ع) از خوردن شجره نهى شد.[2]

بنابراين، قول به اين كه بهشت دنيوى بوده، صحيح به نظر مى‏رسد. افزون بر اين كه روايات صريحاً اين مطلب را بيان مى‏كنند كه باغى از باغ‏هاى دنيا بوده كه خورشيد و ماه در آن طلوع مى‏كردند. يكى از راويان حديث مى‏گويد: از امام صادق (ع) راجع به بهشت آدم پرسيدم امام (ع) در جواب فرمود: باغى از باغ هاى دنيا بود كه خورشيد و ماه بر آن مى‏تابيد، و اگر بهشت جاودان بود هرگز آدم از آن بيرون رانده نمى‏شد[3].

و از اين جا روشن مى‏شود كه منظور از هبوط و نزول آدم به زمين نزول مقامى است، نه مكانى؛ يعنى از مقام ارجمند خود و از آن بهشت سر سبز پائين آمد.

اين احتمال نيز داده شده كه اين بهشت در يكى از كرات آسمانى بود، هر چند بهشت جاويدان نبوده است.

در بعضى از روايات اسلامى نيز اشاره شده که اين بهشت در آسمان بوده است، ولى ممكن است كلمه ی سماء ( آسمان ) در اين گونه روايات اشاره به مقام بالا باشد، نه مكان بالا.

با توجه به اين كه آدم براى زندگى در روى زمين آفريده شده بود و بهشت نيز منطقه ی سرسبز و پر نعمتى از همين جهان بود، هبوط و نزول آدم در اين جا به معناى نزول مقامى است نه مكانى؛ يعنى خداوند مقام او را به خاطر ترك اولى تنزل داد و از آن همه نعمت هاى بهشتى محروم ساخت و گرفتار رنج هاى اين جهان كرد.[4]و[5]

[1] مجلسى، بحارالانوار، ج 11 ، ص 143.

[2] تفسير نمونه، ج 1، ص 186.

[3] تفسير نور الثقلين، ج1، ص62.

[4] تفسير نمونه، ج13، ص333.

[5] ر.ک: نمایه ی: بهشت آدم، سؤال273.