کپی شد
نفس زکیه آخرالزمانی از دیدگاه روایات
روایات متعددی در باره نفس زکیه آخرالزمانی به‌دست ما رسیده است. در بررسی آن‌ها نکاتی چند مطرح است که در این مقال مختصر به آن نکات اشاره می‌شود:
- روایاتی که درباره نفس زکیه است، طبق جست‌وجو و تفحص اولیه تقریبا هفده روایت است. سه روایت آن‌ها از مصادر اهل سنت است که هیچ‌کدام به پیامبر (صلی الله علیه و آله) منتهی نمی‌شود. البته یکی از آن سه روایت از عمار است. از عمار بن ياسر نقل شده که گفت: هنگامی که نفس زکیه و برادرش در شهر مکه به طرز فجیعی کشته می‌شوند، یک منادی از آسمان ندا می‌دهد: فلانی امیر شما است و این مهدی است که زمین را پر از حق و عدالت می‌کند.[1]
- غالب این روایات ازجانب امام صادق (علیه السلام) است. البته از امامان دیگر مانند امام باقر (علیه السلام) نیز به ندرت وجود دارد.
عبایه ربعى می‌گوید: ما پنج نفر بودیم خدمت حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) رسیدیم. … ایشان فرمودند: «آیا از اوضاع آخر سلطنت بنى فلان به‌شما خبر ندهم؟ عرض‌كردیم: بفرمائید! فرمود: انقراض آن‌ها هنگامى است كه قریش شخص محترمى (قتلُ نفس حرام) را در روز و ماه محرم به قتل می‌رسانند».[2]
در بخشی از روایتی که از امام باقر (علیه السلام) نفل شده، امام (علیه السلام) نفس زکیه را با عنوان «غلام من آل محمد (صلی الله علیه و آله)»؛ (جوانی از آل پیامبر) معرفی می‌فرماید.[3]
- طبق بعضی از روایات قتل نفس زکیه از علامات حتمی است، اما در غالب روایات به عنوان علامت حتمی مطرح و نقل نشده است.
از امام محمد باقر و امام جعفر صادق (علیهماالسلام) روایت شده که فرمودند: «یکی از علامات (نشانه‌های ظهور)، کشته شدن مردی از دودمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در میان رکن و مقام است. نام او محمد بن الحسن (نفس زکیه) است.[4]
- طبق بعضی از روایات، زمان قتل نفس زکیه پانزده روز قبل از قیام حضرت مهدی (علیه السلام) ذکر شده است.[5] بر اساس این نقل، قتل نفس زکیه از علامات ظهور محسوب می‌شود، اما طبق برخی دیگر از روایات، قتل نفس زکیه بعد از خروج آن‌حضرت ذکر شده است. اگر خروج را غیر از ظهور حساب کنیم، قتل نفس زکیه جزو علامات می‌شود، مخصوصا باتوجه به برخی از روایات که قتل نفس زکیه را بعد از خروج و قبل از نداء آسمانی ذکر کرده‌اند.[6]
[1]. المقدسي السلمي الشافعي، يوسف بن يحيى، عقد الدرر في أخبار المنتظر و هو المهدي (عليه السلام)، تحقیق / مراجعه / تعلیق / استخراج احادیث: البوريني، مهيب بن صالح، مكتبة المنار، زرقاء، أردن، چاپ دوم، 1410 ق / 1989 م؛ از کتب اهل سنت، المکتبه الشامله.
[2]. محمد بن محمد، فضائل أمير المؤمنين (عليه السلام)، محقق / مصحح: حرز الدين، عبد الرزاق محمد حسين، ص 206؛ نعمانی، ابن أبي زينب، محمد بن ابراهيم، الغيبة، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، ص 258.
[3]. صدوق، محمد بن على، كمال الدين و تمام النعمة، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، ج 1، ص 331.
[4]. همان، ص 652؛ مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 371. کلينى، محمد بن يعقوب، کافی، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ج 8، ص 310؛ طوسى، محمد بن حسن، الغيبة (كتاب الغيبة للحجة)، محقق / مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ص 252.
[5]. طوسى، محمد بن حسن، الغيبة (كتاب الغيبة للحجة)، محقق / مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ص 445.
[6]. برگرفته از پایگاه رسمی آیت‌الله شیخ نجم‌الدین طبسی، استاد درس خارج مهدویت حوزه علمیه قم.