searchicon

کپی شد

نامه ششم نهج البلاغه و مشروعیت خلافت خلفا

در باره نامه شماره 6 نهج البلاغه که امیرالمؤمنین خطاب به معاویه می نگارند، گذشته از بحث سندی و معتبر بودن، باید از نظر مفاد و محتوا نیز مورد بررسی قرار گیرد. براین اساس باید چند نکته را در نظر داشت:

1. توضیح و تفسیر بخش های این روایت:

این روایت دارای بخش های مختلفی است. بخش های اولیه این نامه؛ مانند این جملات (اين مردمى كه با ابو بكر و عمر و عثمان بيعت كرده بودند، به همان شيوه با من بيعت كردند. پس آن را كه حاضر است، نرسد كه ديگرى را اختيار كند و آن را كه غايب بوده است نرسد كه آنچه حاضران پذيرفته اند نپذيرد.) در مورد این فراز روایت باید گفت این قسمت در مجادله با معاویه نوشته شده است؛ در زمانی که حدود 25 سال از نقض حق خلافت علی (ع) گذشته و تفکر اشتباه انتخاب خلیفه، در اذهان مسلمانان، مخصوصاً تازه مسلمانان شام که کاملاً تحت تأثیر تبلیغات معاویه قرار داشتند رسوخ کرده بود. مشخص است که در چنین موقعیتی که تمام اطرافیان معاویه حقانیت خلفای گذشته را به دلیل انتخاب شدن از طرف مسلمانان مسلم گرفته بودند و تمام نظرهای سیاسی و دینی خود را بر این اساس بیان می کردند، استدلال بر روی اشتباه بودن این مبنا بی فایده است. مخصوصاً در جایی که ظاهراً حضرت علی (ع) در این نامه قصد دارد به طور خلاصه معاویه را ملزم به تبعیت از خود کند. با توجه به این موارد حضرت مجبور بودند بنابر اعتقاد معاویه با او بحث کند و استدلال های نامه همه طبق اعتقاد معاویه و اطرافیان او چیده شده است.[1]

اما بخش دیگر روایت که فرمود: شورا از آن مهاجران و انصار است . اگر آنان بر مردى هم رأى شدند و او را امام خواندند، كارشان براى خشنودى خدا بوده است، و اگر كسى از فرمان شورا بيرون آمد و بر آن عيب گرفت يا بدعتى نهاد بايد او را به جمعى كه از آن بيرون شده است باز آورند. اگر سر بر تافت با او پيكار كنند؛ زيرا راهى را برگزيده كه خلاف راه مؤمنان است و خدا نيز در گردن او كند، گناه آن چه را خود متولى آن شده است”.
I den første fasen av provokasjonen brukes kvalitet norgerx.com med senil gass i et detaljert trykkforslag for å lage pneumoperitoneum.
در مورد این فراز باید گفت منظور حضرت این است که با توجه به این که در بین مهاجرین و انصار قطعاً امام معصوم نیز حضور دارد اتفاق آنان بر کسی نشان دهندۀ وجود معصوم در بین اتفاق کننده ها است و در نتیجه این انتخاب الاهی می باشد و واضح است که اتفاق تمام مهاجرین و انصار که رضایت امام را نیز در بر داشته باشد بعد از وفات پیامبر(ص) جز در مورد خود آن حضرت در مورد دیگری واقع نشد. بنابراین ظاهراً حضرت در این جا توریه کرده اند و به صورتی مطلب را بیان کرده اند که با عقاید مخالفین نیز موافق به نظر برسد، ولی همان گونه که توضیح دادیم  با دقّت در کلام ایشان معلوم می شود که استدلال های این نامه با عقاید حق منافاتی ندارد. [2]

2. سنجش مفاد ظاهری این روایت با آیات و روایات دیگر

اگر کسی این توضیحات را نپذیرفت و اصرار بر معنای ابتدایی این روایت داشت که خلافت خلفا برحق بوده است باید در پاسخ گفت اگر یک روایت حتی از نظر سند و دلالت قطعی باشد، ولی مخالف با آیات و روایات متعدد و قطعی باشد حجیت ندارد و قابل استناد نیست. و روشن است این روایت بر اساس معنای ابتدایی آن مخالف با آیات و روایات فراوانی است که خلافت و جانشینی پس از پیامبر(ص) را منحصر در وجود علی بن ابی طالب(ع) و فرزندان معصوم ایشان می داند.[3]

3. علاوه بر آن لازم است به نکتۀ مهمی اشاره شود: همان طور که بعضی از آیات قرآن بعضی دیگر را تفسیر می کند همین طور بعضی از روایات خصوصا سخنان علی (ع) بعضی دیگر را توضیح می دهد از آن جایی که در نهج البلاغه و در خطبۀ شقشقیة می بینیم که آن حضرت تأکید زیادی بر حقانیت خودشان نمودند[4] و در جای دیگر می فرمایند: به خدا سوگند، پس از رحلت رسول (ص) تا امروز پيوسته حقّ مرا از من باز داشته‏اند، و ديگرى را بر من مقدّم داشته‏اند. [5]

از این ها به روشنی مقصود امام (ع) از نامه شان به معاویه معلوم می شود.
Bestemme åpen skjelettet av den optimale Pontus del, som dannes av de to bakre ben som kobler seg til hverandre. En rekrutteringstest kan endre risikoen for Halvparten av https://norgerx.com/tadalis-sx-norge.html disse tradisjonelle komponentene ble utviklet som casehistorier, og det ble utført flere psykososiale studier for å avsløre potensialet i disse kriteriene. legemiddeloppbygging i arteriene, noe som raskt kan begrense eller blokkere arteriene.


[1] . استفاده شده از: الشبر، سید عبد الله، نخبة الشرحین، ص 1471، النهضه، 1425 ق؛ خوئی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج 17 ص 203، کتاب فروشی اسلامیة، 1364.

[2] . الحسینی الشیرازی، السید محمد، توضیح نهج البلاغة، ج 3 – 4، ص 436، مؤسسة الفکر الاسلامی، بی تا.

[3] .برای اطلاع بیشتر به سؤلات: 1289 (سایت اسلام کوئست: 1273) و 1351 (سایت اسلام کوئست: 1450) مراجعه کنید.

[4] نهج البلاغة، خطبة الثالثة.

[5] نهج البلاغة، خطبة 6.