کپی شد
مزایای سرمایه‌گذاری در بورس
مزایای سرمایه‌گذاری در بورس عبارت است از:
1. تاثیر بورس بر اقتصاد جامعه
واحدهای تجاری و تولیدی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت مورد نظر، وجوه مورد نیاز خود را به جای استقراض از بانک‌ها از طریق انتشار سهام و فروش اوراق مشارکت تأمین می‌کنند. این عمل که یکی از مطمئن‌ترین راه‌های جمع‌آوری وجوه است، از طریق بورس صورت می‌گیرد. بورس مکانی است که این واحد‌ها با انتشار و فروش عمومی سهام از طریق آن قادر می‌شوند سرمایه‌های پراکنده را جمع‌آوری و در پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنند. این بازار مهم؛ یعنی بورس، منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها را از طریق جمع‌آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده تأمین می‌کند و از این طریق، انجام سرمایه‌گذاری‌های مهم و کلان را ممکن می‌سازد. این سرمایه‌گذاری‌ها سبب تقویت بنیه اقتصادی کشور می‌شود و تأثیرات بسیار زیادی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه می‌گذارد. برخی از مهم‌ترین این اثرات عبارت است از:
الف. توزیع عادلانه در آمد و ایجاد حس مشارکت
یکی از مشکلات جوامع بشری، انباشته‌شدن سرمایه و امکانات در دست عده‌ای خاص از افراد جامعه است. چنین پدیده‌ای جامعه را به دو قطب نابرابر تبدیل می‌کند و سبب ناآرامی‌های اجتماعی می‌شود. از این روست که جامعه‌شناسان، توزیع عادلانه مالکیت را بین همه طبقات جامعه، به لحاظ اجتماعی مفید می‌دانند. این کاری است که بورس اوراق بهادار، با تقسیم مالکیت‌های بزرگ از طریق فروش سهام آنها، انجام می‌دهد و نه تنها توزیع عادلانه‌تر مالکیت و درآمد را میسر می‌سازد، بلکه با سهیم‌کردن اقشار مختلف در سرمایه‌گذاری‌ها، بر احساس مشارکت عموم افراد جامعه در فعالیت‌های تولیدی و تجاری می‌افزاید.
ب. ایجاد یک بازار کامل
بورس به گونه‌ای طراحی شده است که هر کس می‌تواند آزادانه اوراق بهادار را خریداری کند و یا به فروش برساند. از آن جا که شرکت‌های بورسی بر اساس مقررات بورس موظف هستند اطلاعات مالی مجاز و گزارش‌های قابل انتشار خود را از طریق بورس در فواصل زمانی سه ماهه، شش ماهه، نه ماهه و سالانه منتشر کنند، هر فرد می‌تواند به کمک این اطلاعات، آگاهانه برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها تصمیم‌گیری کند. از سوی دیگر سیستم این بازار به گونه‌ای طراحی شده است که قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود و فرد خاصی نمی‌تواند بر قیمت ها تأثیر بگذارد.
ج. به کارگیری مطلوب منابع
ساختار بورس و قوانین حاکم بر آن موجب می‌شود، شرکت‌هایی که زیان‌ده هستند نتواننند وارد بورس شوند و حتی شرکت‌هایی که پس از ورود به بورس فعالیت مناسب نداشته و قادر به سود‌دهی نباشند نیز نتوانند در بورس به صورت فعال باقی بمانند. از جهتی شرکت‌هایی که با تلاش و تدابیر درست، فعالیت‌های مناسبی را انجام می‌دهند، علاوه بر کسب حمایت قانون (حضور در بورس) به دلیل کارایی مناسب، نظر متقاضیان سهام را جلب نموده، سرمایه‌گذاران بیشتری را به سمت خود جذب می‌کنند و همین امر موجبات افزایش قیمت سهام آنها را فراهم می‌آورد. عملکرد این سیستم مانع ورود شرکت‌های زیان‌ده و غیرفعال شده و زمینه رشد و گسترش شرکت‌های کارا و فعال را فراهم می‌آورد که به معنای تخصیص مطلوب منابع است.
2. مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران
الف. کسب درآمد
افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند از دو طریق، یکی کسب سود نقدی و دیگری افزایش قیمت سهام بهره می‌برند. کسب درآمد از طریق سود نقدی به این ترتیب است که هر شرکت یا کارخانه، سالانه از محل فروش تولیدات یا ارائه خدمات، سودی کسب می‌کند که به طور معمول بخشی از آن بین سهامداران تقسیم می‌شود. همچنین در صورت انجام فعالیت‌های موفقیت‌آمیز و عملکرد مثبت مدیران، قیمت سهام شرکت‌ها افزایش می‌یابد که این امر نیز موجب افزایش دارایی سهامداران و کسب درآمد برای ایشان می‌شود.
ب. سرمایه‌گذاری در مکانی امن
همه فعالیت‌های بورس منطبق با قانون و تحت نظارت مراجع قانونی صورت می‌گیرد. این امر به تنهایی امنیت بورس را برای سرمایه‌گذاری تأیید می‌کند، اما نکته قابل توجه آن است که بورس اطلاعات مربوط به شرکت‌ها را در اختیار خریداران و فروشندگان قرار می‌دهد و این عمل باعث شفاف شدن بازار می‌شود؛ بدین معنا که هر کس اطلاعات مربوط به خرید و فروش را در اختیار داشته باشد، می‌تواند به راحتی و با اطمینان از صحت معامله، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کند. همین کارکرد بورس است که در حقیقت، به لحاظ ساز و کار اجرایی و عملیاتی، مکانی امن و بدون نگرانی را برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است.
ج. حفظ سرمایه در مقابل تورم
به طور معمول در طول زمان، ارزش پول، خود به خود کاهش می‌یابد و با توجه به تورم موجود در جامعه، در صورتی که افراد پس‌اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه‌گذاری نکنند ارزش آن کاسته خواهد شد. برای جلوگیری از این مشکل، تنها راه حل، سرمایه‌گذاری کردن در فعالیت‌هایی است که بتواند بازدهی بیشتر از کاهش ارزش پول در اثر تورم داشته باشد. یکی از این راه‌ها خرید سهام شرکت‌ها است، به این صورت که افراد با خرید سهام شرکت‌ها در فعالیت‌های آنها شریک می‌شوند و علاوه بر استفاده از منافع عملیات آنها، با افزایش ارزش دارایی‌های شرکت، پس‌اندازهای خود را در مقابل تورم حفظ می‌کنند.
د. قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار
برای هر کسی، در طول زندگی ممکن است شرایطی پیش آید که به نقد‌کردن دارایی‌های خود نیاز پیدا کند. نقد‌کردن دارایی‌ها علاوه بر این که مشکلات خاص خود را دارد، نیازمند زمان است. فرض کنید شما سرمایه خود را به یک دستگاه آپارتمان تبدیل کرده‌اید و اکنون، به دلیل شرایطی، به پول نیاز پیدا کرده‌اید و می‌خواهید آپارتمان را بفروشید. روشن است که شما از زمان تصمیم به فروش تا فروش و دریافت وجه آن با مشکلات فراوانی؛ مثل پیدا شدن مشتری، توافق برای معامله مواجه خواهید بود، اما افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، به محض تصمیم به فروش، کافی است به اولین کارگزاری بورس مراجعه نمایند و سهام خود را عرضه کنند. حتی در شرایط بحرانی نیز در صورتی که شما سهام خود را به قیمت اندکی کمتر از قیمت روز بازار ارائه نمایید، در کوتاه‌ترین زمان نقد خواهد شد. این شرایط سبب شده است تا درجه نقدشوندگی اوراق بهادار نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها بالاتر باشد.
هـ. مشارکت در تصمیم‌گیری برای اداره شرکت‌ها
افرادی که اوراق سهام یک شرکت را در اختیار دارند، از طریق حضور در مجامع و رأی دادن، در تصمیم‌گیری‌های شرکت و چگونگی اداره آن دخالت می‌کنند. این افراد با استفاده از حق رأی خود، قادرند هیئت مدیره شرکت را انتخاب نمایند، طرح‌های جدیدی را که شرکت پیشنهاد می‌کند رد کنند یا با اجرای آن موافقت نمایند و همچنین می‌توانند میزان سود تقسیمی به سهامداران شرکت را مشخص کنند. خلاصه این که این افراد به عنوان صاحبان اصلی شرکت در تصمیم گیری‌های شرکت مشارکت می‌کنند.
و. برخورداری از حمایت قانون و مقررات
بورس اوراق بهادار به عنوان یک واسطه بین سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران، پیوسته مدافع حقوق سرمایه‌گذاران است و به‌ویژه حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک را از وظایف خود می‌داند. این نهاد علاوه بر قوانین لازم، راه‌کارهای مناسب را برای احقاق حق سرمایه‌گذاران تعریف کرده است، در نتیجه افراد با هر میزان سرمایه که وارد بورس شوند این اطمینان به آنها داده خواهد شد که خطرات مختلفی؛ از قبیل کلاه‌برداری، سوخت‌شدن سرمایه و… در بورس وجود نخواهد داشت و در صورت بروز هرگونه تخلف، مراجع قانونی بورس و نهادهای تعریف شده، آن تخلف را تا وصول حق افراد پی‌گیری می‌کنند.
3. مزایای بورس برای سرمایه‌پذیران
شرکت‌های سرمایه‌پذیر که سهام خود را در بورس عرضه می‌کنند از مزایای خاصی برخوردار خواهند شد. برخی از این مزایا عبارت است از:
الف) معافیت مالیاتی
بر اساس قانون، تمام شرکت‌هایی که در کشور فعالیت می‌کنند، بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات به دولت می‌پردازند، اما شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس عرضه می‌شود مطابق قانون، از معافیت مالیاتی برخوردارند. این امر برای شرکت‌های بورسی نسبت به سایر شرکت‌ها یک نوع امتیاز محسوب می‌شود. همان‌طور که می‌دانید مالیات، بخشی از درآمد افراد، شرکت‌ها و مراکز مختلف درآمد‌زا است که مطابق قانون باید به دولت پرداخته شود. این امر برای شرکت‌ها هزینه تلقی می‌شود، پس اگر شرکتی از پرداخت تمام یا بخشی از مالیات معاف باشد در حقیقت سود آن افزایش یافته است.
ب) کسب اعتماد عمومی
هر شرکتی نمی‌تواند سهام خود را در بورس عرضه کند، مگر این که شرایط و ویژگی‌های خاصی داشته باشد. برخی از این شرایط لازم عبارت است از: شرکت در ایران ثبت شده و دارای تابعیت ایرانی باشد؛ شرکت به صورت سهامی عام باشد؛ حداقل دو سال از تاریخ بهره‌برداری شرکت گذشته باشد؛ حداقل سرمایه شرکت ده میلیارد ریال باشد؛ شرکت در دو دوره متوالی سودآور بوده و امکان سود‌آوری آن در آینده هم وجود داشته و زیان انباشته نداشته باشد؛ اساس نامه شرکت، طوری تنظیم شده باشد که به تشخیص هیئت پذیرش، حقوق سهامداران جزء در آن محفوظ باشد. این شرایط ویژه و مطلوب سبب می‌شود تا عموم مردم به شرکت‌های فعال در بورس اعتماد کنند. این اعتماد است که موجب استقبال مردم در خرید سهام آن شرکت‌ها و به دنبال آن توسعه شرکت‌ها خواهد شد. همچنین با توجه به شفاف‌بودن وضعیت این شرکت‌ها و افشای اطلاعات آنها برای عموم بر اساس قوانین و مقررات بورس، نهادهای وام دهنده، از قبیل بانک‌ها و خریداران محصولات، شرکت‌های یاد شده را به شرکت‌های مشابه غیربورسی ترجیح می‌دهند.
ج) تأمین مالی آسان
شرکت‌ها معمولا برای گسترش فعالیت خود به منابع مالی جدید نیاز دارند. این منابع مالی معمولا یا از طریق استقراض از بانک و یا از طریق عرضه سهام تأمین می‌شود. تأمین مالی از طریق استقراض مشکلات فراوانی دارد. فرض کنید شرکتی برای اجرای طرحی از بانک تقاضای وام می‌کند. در اولین قدم باید طرح خود را به همراه تقاضا برای دریافت وام به بانک ارسال کند، بانک پس از بررسی، کارشناسان خود را برای بازدید و ارزیابی به محل اجرای طرح می‌فرستد. در صورتی که هیچ‌گونه مشکلی از دید کارشناسان بانک وجود نداشته باشد، تازه بانک اسنادی را برای تضمین بازپرداخت وام از شرکت مطالبه می‌کند و پس از انجام تشریفات و مراحل قانونی، وام را می‌پردازد. البته شرکت پس از دریافت وام باید مطابق برنامه بانک، اقساط وام دریافتی و بهره آن را پرداخت نماید. این فرآیند علاوه بر این که به زمان بسیار طولانی نیاز خواهد داشت، هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم بسیار زیادی را نیز همراه دارد؛ از جمله این که بازپرداخت اقساط همراه با بهره آن، فشار سنگین و ریسک بالایی را به شرکت تحمیل می‌کند، اما راه دیگر تأمین مالی، عرضه سهام است که بسیار آسان خواهد بود. در این روش کافی است شرکت در بورس پذیرفته باشد، در این صورت با صدور سهام جدید، این سهام به سرعت به‌فروش می‌رسد و تأمین مالی به‌سهولت و سرعت انجام می‌گیرد. در این صورت شرکت نه تنها اقساطی را پرداخت نمی‌کند، بلکه شرکایی دارد که در صورت بروز مشکل، شرکت را حمایت خواهند کرد.[1]
[1]. فنایی، سید مجتبی، دانستنی‌های بورس و بازار سرمایه، ماهنامه بورس، شماره 86، ص 77 – 79.