مرعشیان مازندران (طبرستان)

تیره‌ای از سادات مرعشی در اواخر قرن هشتم هجری، دولتی شیعی در مازندران و طبرستان تأسیس کردند.[1] این دولت از سال ۷۶۰ تا ۷۹۴ قمری ادامه داشت. در ابتدا حکومت آنان در خطه آمل، بابل و ساری بود، سپس تا استرآباد (گرگان امروزی)، قزوین، طالقان و مرزهای عراق عجم[2] گسترش یافت.[3] مؤسس این حکومت، سید قوام‌الدین مرعشی بود.

[1]. وشتری، سید نورالله، مجالس المومنین، ج 2، ص 380، به نقل از ویکی شیعه.

[2].عِراق عَجَم در مقابل عراق عرب، عنوانی تاریخی برای نواحی مرکزی ایران بوده است. در مباحث فقهی نیز زمین‌های مفتوح العنوة را عراق عجم می‌گفتند که شهرهای کرمانشاه، همدان، ری و اصفهان را در برمی‌گرفت. البته یکی از نام‌های قدیمی شهر اراک در استان مرکزی، «سلطان‌آباد عراق» بود که به مرور زمان این نام به «عراق» تبدیل گردید و با مصوبه رسمی دولت در شهریور ۱۳۱۴ ش، اراک جایگزین آن شد. این نام هنوز در فامیل برخی افراد که متولد اراک هستند، وجود دارد.

[3]. ابن اسفند، ‌محمدبن حسن، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، تصحیح: اقبال‌آشتیانی، عباس، ص 185، به نقل از:  ویکی شیعه.