مراکز علمی فعال فقه شیعه در دوره ششم

مراکز علمی فعال فقه شیعه در دوره ششم عبارتند از:

1. حِلّه:

شهر حلّه در نزدیکی نجف، خاستگاه مردان بزرگی؛ چون ابن ادریس حلّی، ابن نمای حلّی، محقق حلّی، ابن طاووس حلّی، ابن سعید حلّی، ابن داوود حلّی، علامه حلّی، فخرالمحققین حلّی، فاضل مقداد حلّی و ابن فهد حلّی است. با آن که حمله مغول آفت بزرگی برای محیط­­ های علمی بود، ولی حوزه حله از شرّ آنان در امان ماند.[1] به گفته بعضی از محققان: «بسيارى از بزرگان اين عصر (دوره ششم) از حلّه برخاسته‌اند و اين شايد بدان جهت بود كه پس از اين که بغداد مركزيت خود را از دست داد، گروهى از اهل حلّه براى گرفتن امان، نزد هلاكو، فرمانده لشكريان مغول رفتند و هلاكو پس از آن كه به راست­گويى آنان اطمينان يافت اهل اين شهر را امان داد. در سایه اين امان، جلسات بحث و تدريس كلام و فقه در آن شهر داير شد».[2]

تدبیر و درایت علامه حلّی در شیعه شدن سلطان محمد خدابنده، خود می تواند عامل مؤثری در رونق حوزه حلّه در آن زمان، محسوب شود.[3]

2. جبل عامل:

ریشه گرفتن تشیع در «جبل عامل» لبنان،[4] به برکت حضور ابوذر غفاری، صحابی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود که در طول قرون، تداوم یافت. شهید اول در «جزّین»[5] حوزه ای تشکیل داد. سپس در بعلبک[6] و کَرک[7] و جُبع،[8] حوزه های شیعی تأسیس شد. این حوزه­ها تا زمانی که عثمانیان بر شام تاختند (حدود 930ق)، فعّال بود، در آن زمان بار دیگر فشار بر شیعه افزون شد. در زمان شهید ثانی (سال  965ق) فشارها به اوج رسید و پس از آن کم­کم علمای جبل عامل به ایران مهاجرت کردند.[9]