مؤسس حنفیه

ابوحنيفه؛ نعمان بن ثابت (۸۰-۱۵۰ق/۶۹۹-۷۶۷م) بنیان‌گذار مذهب حنفیه است. جدش زوطى از اسيران كابل بود و پدرش ثابت در كوفه آزادى يافت. ابو‌حنيفه در كوفه به دنیا آمد و در طلب علم تلاش فراوان نمود. وى نزد حمّاد بن ابى سليمان از عالمان قرن اوّل و اوايل قرن دوم قمرى (در گذشته در 120 هجری) علم دين آموخت. قبر او اكنون در بغداد، زيارت‌گاه اهل سنت است.

امير عراقين؛ عمر بن هبيره، ابوحنيفه را به جهت علم و تقوايش، قاضى القضاة شهر كوفه ساخت. منصور؛ خليفه عباسى مى‏خواست كه او را قاضى بغداد كند، اما وی نپذيرفت و به همین جهت به زندان افتاد تا درگذشت.

ابو حنيفه از «اهل حديث» بيزارى جست و خود قايل به «رأى و اجتهاد» شد. او قياس و استحسان (رأى) را هم به عنوان اصلى پذيرفت؛ از اين جهت «قياس و رأى» در مذهب حنفيه پس از «قرآن» و «سنت» و «اجماع»، اصل چهارم گشت. طريقه و شيوه ابداعى او در فقه، به نام وى «فقه حنفى» خوانده مى‏‌شود.[1]

[1]. مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامى، ص 170.