کپی شد
قسم خوردن به قرآن و عمل نکردن به آن
اگر کسی قسم بخورد كه كارى را انجام دهد يا ترك كند، مثلا قسم بخورد كه روزه بگيرد، يا دود استعمال نكند چنانچه عمداً مخالفت كند، بايد كفّاره بدهد؛ يعنى يك بنده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند، يا آنان را بپوشاند و اگر اينها را نتواند بايد سه روز، روزه بگيرد[1] و این در صورتی است که شرایط زیر را دارا باشد.
شرایط قسم خوردن:
اوّل: كسى كه قسم مى خورد بايد بالغ و عاقل باشد (و اگر مىخواهد راجع به مال خودش قسم بخورد بايد در حال بالغ شدن سفيه نباشد و حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش منع نكرده باشد) و از روى قصد و اختيار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه و ديوانه و مست و كسى كه مجبورش كردهاند، درست نيست و همچنين است اگر در حال عصبانى بودن بى قصد قسم بخورد.
دوم: كارى را كه قسم مىخورد انجام دهد بايد حرام و مكروه نباشد، همچنین آن کاری را که قسم مىخورد ترك كند، بايد واجب و مستحبّ هم نباشد و اگر قسم بخورد كه كار مباحى را به جا آورد، بايد ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد. نيز اگر قسم بخورد كار مباحى را ترك كند بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد.
سوم: به يكى از اسامى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدس او گفته نمىشود؛ مانند “خدا” و “اللَّه” و نيز اگر به اسمى قسم بخورد كه به غير خدا هم مىگويند، ولى به قدرى به خدا گفته مىشود كه هر وقت كسى آن اسم را بگويد، ذات مقدّس حقّ در نظر مىآيد؛ مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد صحيح است. بلكه اگر به لفظى قسم بخورد كه بدون قرينه، خدا به نظر نمىآيد، ولى او قصد خدا را كند بنابر احتياط بايد به آن قسم عمل نمايد.
چهارم: قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد كند صحيح نيست، ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است.
پنجم: عمل كردن به قسم براى او ممكن باشد و اگر موقعى كه قسم مىخورد ممكن باشد و بعد تا آخر وقتى كه براى قسم معين كرده عاجز شود يا برايش مشقّت داشته باشد، قسم او از وقتى كه عاجز شده به هم مىخورد.[2]
مستثنا:
ولى اگر براى اين كه خودش يا مسلمان ديگرى را از شرّ ظالمى نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشكال ندارد، بلكه گاهى واجب مىشود.[3]
نتیجه:
بنابراین، اگر انسان به یکی از اسامی خداوند قسم خورده باشد و شرایط ذکر شده نیز موجود باشد، در این صورت اگر با آن قسم مخالفت نموده، مقصر است و می بایست طبق آنچه در باب کفاره ذکر شد عمل نماید، اما سوگندی که به یکی از اسامی خداوند نباشد (قسم خوردن به لفظ قرآن)، از لحاظ شرعی آثار یاد شده را ندارد.
[1] . توضيح المسائل (المحشى للإمام الخميني)، ج 2، ص 623.
[2] . همان، ص 624.
[3] . همان، ص 628.