کپی شد
فرقه‌های فرعی و منشعب از اسماعیلیه
اسماعیلیه از همان ابتدای شكل‌گیری تا امروز از نظر اعتقادی به گروه‌های مختلفی تقسیم شده و این تقسیم‌بندی گاهی بر اساس تفكرات و عقاید رهبران اسماعیلی بوده كه بر اساس منافع شخصی یا گروهی انجام می شده است.
اسماعیلیان در آغاز به دو گروه انشعاب یافتند: خالصه و مبارکیه.
اسماعیلیه خالصه (واقفه)
اینان چون اسماعیل بن جعفر (علیه السلام) از دنیا رفت، گفتند او نمرده است، بلکه از نظرها غایب شده است و او همان مهدی موعود (علیه‌السلام) است و روزی بازخواهد گشت.[1] این گروه را «واقفه» نیز می‌گویند؛ زیرا آنان سلسله امامت را در اسماعیل متوقف ساختند.[2]
اسماعیلیه مبارکیه
اینان مرگ اسماعیل بن جعفر (علیه‌السلام) را پذیرفتند و محمد بن اسماعیل- نوه امام صادق (علیه‌السلام)- را جانشین پدر پنداشتند،[3] امّا پس از مرگ محمّد بن اسماعیل، در امامت توقّف نکردند، بلکه -بر خلاف باورهای شیعه اثنا عشریه- سلسله امامان را تا امروز تداوم بخشیدند.[4] این گروه، خود به گروه‌هایی دیگر انشعاب یافته است.
گاهی نیز انشعابات این فرقه بر اساس تفكرات و عقاید داعیان اسماعیلی بوده كه از طرف مركز به نقاط دیگر رهسپار می‌شدند و به خاطر اختلافاتی كه با مركز پیدا می‌كردند، فرقه‌ای به نام همان داعی بوجود می آمد که برخی از آنها عبارتند از: خطابیه، مستعلیه، نزاریه، بهره، بهره‌داودی و سلیمانی.
[1]. اشعری قمی، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تصحیح: مشکور، محمد جواد، ص۸۰؛ نوبختی، حسن بن موسى، فرق الشیعة، ص 68.
[2]. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم، توضیح الملل، ترجمه: ترکه، افضل الدین، تصحیح: جلالی نائینی، سید محمد رضا، ج 1، ص 175.
[3]. فرق الشّیعه، ترجمه: مشکور، محمد جواد، ص ۶۸.
[4]. جمعی از نویسندگان، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۱۰، ص ۱۴۲ و ج 8، ص 681.