searchicon

کپی شد

فاطمه معصومه (سلام الله علیها)

ولادت حضرت معصومه (س)

حضرت فاطمه معصومه (ع) در اوّلين روز ماه ذى قعده سال 173 هـ ق،  25 سال بعد از تولد حضرت امام رضا (ع) در شهر مدينه منوّره چشم به جهان گشود،

از میان فرزندان بزرگوار حضرت امام موسى بن جعفر(ع)، دو فرزند ایشان يعنى حضرت امام على بن موسى الرضا (ع) و حضرت فاطمه کبری (ع) ملقّب به معصومه، از ویژگی های خاص برخوردار بوده اند تا  ادامه دهنده خطّ امامت بعد از پدر باشند.

آن حضرت به همراه امام رضا (ع) هر دو در دامان پاک يک مادر بزرگوار به نام حضرت نجمه خاتون (س) که از مهاجران مغرب بود، رشد و پرورش يافته اند. اين در حالى است که پدر بزرگوارشان پيوسته در زندان هارون الرشید بسر مى بردند و سرانجام در همان زندان، هنگامى که حضرت معصومه (س) در سن ده سالگى بود، به شهادت رسيدند و از آن زمان به بعد حضرت معصومه (س) تحت مراقبت برادرش امام رضا (ع) قرار گرفت.[1]

اطلاق «معصومه» بر فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع)

نام حضرت معصومه، فاطمه است. در کتاب های روایی و تاریخی نیز، از آن حضرت با عنوان فاطمه بنت موسى بن جعفر (ع) یاد شده است،[2] امّا صدها سال است که آن حضرت با این لقب مشهور هستند،[3] و این لقب نزد ایرانیان تبدیل به اسم برای ایشان شده است.

حضرت معصومه (س)، معصوم به معنایی که در مورد پیامبران و امامان به کار می رود[4] نبوده، امّا ایشان دارای طهارت روح و کمالات معنوی بالایی بودند، به گونه ای که به زائرانش وعدۀ بهشت داده شده است.[5]

لازم به ذکر است که عصمت امر نسبی است. با توجه به روایاتی که در شأن و منزلت حضرت معصومه وارد شده است،[6] می توان مرتبه ای از عصمت – نه در حد ائمه- برای ایشان قائل شد. این مسئله در حق چنین بانویی بعید به نظر نمی رسد؛ چرا که این حد از عصمت به معنای دوری از گناه در زندگی عالمان بزرگ نیز فراوان مشاهده می شود.

کرامات فاطمه معصومه (س)

حضرت فاطمه دختر امام موسای کاظم (علیه ‏السّلام) نیز مانند دیگر اولیاى پاک خداوند، داراى کرامت‌هاى باهره بوده و مى‏باشند و در اعصار و قرون مختلف، عموم طبقات از عالم و عامى، شاهد و ناظر بعضى از آن کرامات بوده و گواهى داده‏اند. البته روشن است که در پرتو مقامات عالیه معنوى و تقرّب خاصى که آن مکرّمه در نزد خداى تعالى دارند، از موهبت عظیم عنایات الهى و الطاف ویژه پروردگار برخوردار گردیده، داراى چنین کراماتى شده‏اند.

اینک به چند مورد از کرامات آن بانوی کرامت به نحو اختصار اشاره می‌شود:

1. مرحوم محدّث قمى (اعلى‏اللَّه‏مقامه‏الشریف) در شرح حال صدرالمتألّهین شیرازى نوشته‏اند: از بعضى از مشایخ خود شنیدم که مرحوم ملاصدرا به واسطه بعضى از ابتلائات از اقامت‌گاه خود به دارالایمان قم که عُشّ آن محمّد (صلّی الله علیه و آله)و حرم اهل بیت (علیهم السّلام) است، مهاجرت کرد و به حکم «(اِذا عَمَّتِ الْبَلْدانَ الْفِتَنُ فَعَلَیکمْ بِقُمْ وَ حَوالیها وَ نَواحیها فَاِنَّ الْبَلاءَ مَدْفُوعٌ عَنْها)؛[7] یعنی: هنگامى که فتنه‏ها و ابتلائات شهرها را فراگرفت بر شما باد به قم و حوالى آن، زیرا فتنه‏ها از آنجا رفع گردیده است». به قریه‏اى از قراى قم که در چهارفرسخى آن شهر واقع و موسوم به «کهک» است، پناه برد و گاهگاهى که بعضى مطالب علمی بر او مشکل مى‏گردید، از کهک به زیارت حضرت فاطمه‏معصومه (سلام‏اللَّه‏علیها) تشرّف مى‏یافت و حل مسائل از جانب بانو بر او افاضه مى‏شد.[8]

مرحوم آیه الله العظمی شهاب الدین مرعشی نجفی (ره) مکرر می‌فرمود: هر وقت برای ملاصدرا مشکل علمی یا مطلب مبهمی پیش می آمد، در حرم مطهر حضرت معصومه (سلام‏اللَّه‏علیها) به بی بی مکرر متوسل شده، و با استمداد از آن بانوی دو عالم، مشکلش، حل و آسان می شد.[9]

2. آیه الله العظمی سید شهاب الدین نجفی مرعشی (وفات یافته شهریور 1369 شمسی) می فرمود: روزگاری که جوان‌تر بودم، روزی بر اثر مشکلات فراوانی که داشتم، از جمله می‌خواستم دخترم را شوهر دهم، ولی مال و ثروتی نداشتم تا برای دخترم جهیزیه تهیه کنم، با ناراحتی به حرم حضرت معصومه(سلام‏اللَّه‏علیها) رفتم، و با عتاب و خطاب در حالی که اشک‌هایم سرازیر بود، گفتم: «ای سیده و مولای من، چرا نسبت به امر زندگی من اهمیت نمی‌دهی؟ من چگونه با این دست خالی دخترم را شوهر دهم؟! سپس با دلی شکسته به خانه برگشتم. وقتی به خانه برگشتم، حالت غشوه (کشف) مرا فرا گرفت، در همان حال شنیدم در می زنند، رفتم و در را باز کردم، شخصی را دیدم که پشت در ایستاده، وقتی مرا دید گفت: «سیده تو را می طلبد»، با شتاب به حرم رفتم، وقتی که وارد صحن شریف آن حضرت شدم، چند کنیز را دیدم که به تمیز کردن ایوان طلا اشتغال داشتند، از سبب آن پرسیدم، گفتند: اکنون سیده می‌آید، پس از اندکی حضرت فاطمه معصومه (سلام‏اللَّه‏علیها) آمد، در حالی که در شکل و شمایل، مانند مادرم فاطمه زهرا (سلام‏اللَّه‏علیها) بود؛ (چون جده‌ام فاطمه زهرا (سلام‏اللَّه‏علیها) را سه بار قبل از آن، در خواب دیده بودم). نزد عمه‌ام حضرت معصومه (سلام‏اللَّه‏علیها) رفتم و دستش را بوسیدم، به من فرمود: «ای شهاب! کی ما در فکر تو نبوده‌ایم، که ما را مورد عتاب قرار داده و از دست ما شاکی هستی، تو از زمانی که به قم آمدی زیر نظر ما و مورد عنایت ما بوده‌ای».

مرحوم آقای مرعشی در ادامه می‌گوید: وقتی از خواب بیدار شدم، فهمیدم که نسبت به حرم حضرت معصومه (سلام‏اللَّه‏علیها) اسائه ادب (بی احترامی) کرده‌ام، همان لحظه برای عذرخواهی به حرم شریفش رفتم، از آن پس حاجتم برآورده شد و در کارم گشایشی صورت گرفت و مشکل زندگیم حل و آسان گردید.[10]

3. مرحوم قائم‏مقام فراهانى مى‏گوید: جناب آمیرزاآقا؛ سرکشیک حرم حضرت معصومه (سلام‏ اللَّه‏ علیها) مى‏فرمود: در سال 1300 قمری، خانمی را که فلج بود، از کاشان به قصد استشفا به قم آوردند. آن خانم به حضرت معصومه (سلام‏اللَّه‏ علیها) متوسل شد. ایشان می‌گوید: آن شب من کشیک بودم و در حالی که خانم فلج در کنار ضریح مطهر بود، درب حرم را بستند. او نقل می:ند وقتی نصف شب گذشت خانم مذکور صدا زد: حضرت مرا شفا داد. می‌گوید: در را گشودم، دیدم همان‌طور است که مى‏گوید. جریان شفا یافتنش را سؤال نمودم، گفت: عطش بر من غلبه کرد، خجالت کشیدم آب بخواهم، با آن حالت به خواب رفتم. در عالم خواب جام آبى به من دادند و گفتند: این آب را بخور، شفا مى‏یابى. آب را خوردم و از خواب بیدار شدم. دیدم نه از عطش خبرى است و نه از فلج اثرى.

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند                                                      و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند[11]

همچنین آمیرزاآقا مى‏گفت: سالى نیست که دو سه نفر کور و شل از برکت توسل به آن معصومه (سلام ‏اللَّه‏ علیها) شفا نیابند.[12]

4. از جمله داستان‌های واقعی که نقل آن به تواتر رسیده این که: پای مردی به نام میرزا اسدالله که از خدام آستانه مقدسه حضرت معصومه (سلام‏ اللَّه‏ علیها) بود، بیماری شقاقلوس (یک نوع بی حسی و فلجی) گرفت، به حدی که انگشت‌های پایش سیاه شده و پزشک‌های آن زمان از درمان او عاجز شده بودند و به اتفاق آراء گفته بودند که باید پای او قطع شود.

یک روز قبل از آن‌که موعد قطع پا فرا رسد، بیمار نام‌برده با خود گفت: حال که بنا است فردا پای مرا قطع کنند، خوب است امشب در حرم مطهر حضرت معصومه (سلام‏ اللَّه‏ علیها) بمانم و متوسل شوم.

شخصی به نام  مبارک او را حمل کرد و به حرم برد، اواخر شب که خدام، درهای حرم را بستند، او خود را به پای ضریح انداخت و در مورد درد و بیماری خود ناله کرد و ملتمسانه از حضرت معصومه (سلام‏ اللَّه‏ علیها) خواست که از خدا بخواهد، پای او خوب شود. او تا صبح به توسل و سوز و گداز پرداخت، هنوز هوا تاریک بود، خدام شنیدند که میرزا اسدالله، پشت در آمده فریاد می‌زند در را باز کنید، حضرت به من لطف کرد و توسط ایشان شفا یافتم. در را باز کردند، دیدند میرزا اسدالله خوشحال است و بیماریش رفع شده است. او جریان شفایش را چنین شرح داد: بانوی بزرگواری نزدم آمد و فرمود تو را چه شده است؟ عرض کردم: بیماری پا مرا از کار انداخته، از خدا، یا شفا می خواهم یا مرگ! آن بانو گوشه مقنعه خود را چند بار بر روی پای من مالید و فرمود: خداوند تو را شفا داد. احساس کردم که خوب شدم و اصلاً درد پا ندارم.

از آن بانو پرسیدم، شما کیستید؟ فرمود: «آیا مرا نمی شناسی و حال آن‌که تو خادم حرم من می‌باشی، من فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیهما السّلام) هستم».[13]

کلیه مطالب این زیرموضوع (کرامات …) برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها)

مقام علمی فاطمه معصومه (س)

روایاتی از حضرت فاطمه معصومه (س) نقل شده است که از مقام علمی آن حضرت حکایت دارد؛ به عنوان نمونه به روایات زیر توجه کنید:

1. روايتی را آن حضرت از دختر امام صادق(ع) نقل مى كند و سلسله سندش را در نهايت به فاطمه زهرا(س) مى رساند که دختر بزرگوار رسول اكرم (ص) فرمود: «… أنَسِيتُمْ قَوْلَ رَسُول ِاللّه ِصِلَّى اللّهُ عَلَيْه ِوَ سَلَّم يَوْمَ غَدير ِخُمٍّ، مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوُلاهُ وَ قَوْلُهُ صَلَّى اللّهُ عَلَيْه ِوَ آله و سَلَّمَ ،أنْتَ مِنِّى بِمَنْز ِلَة هَارُونَ مِنْ مُوسى؟؛ آيا فرمايش رسول خدا(ص) را در روز غدير خم فراموش كرده ايد كه فرمود: هر كس من مولاى اويم، على مولاى اوست، و (آيافراموش كرده ايد) ديگر فرمايش آن حضرت را كه فرمود: تو براى من همانند هارون براى موسى هستى؟».[14]

2. فاطمه معصومه(س)، از دختر امام صادق (ع) روايتى نقل مى كند كه سلسله سندش به حضرت فاطمه زهرا(س) مى رسد كه آن حضرت مى فرمايد: حضرت رسول اكرم (ص) فرمود: ألا مَنْ ماتَ عَلى حُبِّ آل ِمُحَمَّد ماتَ شَهِيداً؛ آگاه باشيد! هركس با محبّت آل محمّد بميرد شهيد از دنيا رفته است.[15]

ثواب زیارت حضرت فاطمه معصومه(ع)

امام صادق(ع) فرموده اند: «خدا داراى حرمى است که آن مکّه است، و پيامبرش هم حرمى دارد که مدينه است، و اميرمؤمنين هم حرمى دارد که کوفه است و ما هم داراى حرمى هستيم که قم است و به زودى بانويى از فرزند من آن جا دفن مى شود که نامش فاطمه است. هرکسى او را زيارت کند بهشت بر او واجب مى شود.» امام صادق(ع) هنگامى اين جمله را فرمودند که هنوز مادر امام موسى بن جعفر(ع) به او باردار نشده بود.[16]

امام رضا (ع) مى فرمايند: «هرکس او (حضرت فاطمه معصومه) را زيارت کند بهشت بر او واجب مى گردد»[17]

امام جواد (ع) فرمودند: «کسى که آرامگاه عمّه ام را در قم زيارت کند پاداش او بهشت است».[18]

ورود حضرت معصومه (س) به قم

در سال ٢٠٠ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این كه كسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه خود بیاورند راهى خراسان شدند.

حضرت معصومه یك سال بعد از هجرت تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو، در سال 201 هجری قمری، به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده اى از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع مى شد. در شهر ساوه عده اى از مخالفان اهل بیت كه از پشتیبانى مأموران حكومت برخوردار بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان كاروان به شهادت رسیدند، حتى بنابر نقلى حضرت (س) معصومه را نیز مسموم كردند.

به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شدند و چون دیگر امكان ادامه راه به طرف خراسان نبود، قصد شهر قم را نمود. حدوداً در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجرى قمرى حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. و در محلى كه امروز «میدان میر» نامیده مى شود در منزل «موسى بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.

آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگى كرد. محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» بود که هم اكنون محل زیارت ارادت مندان آن حضرت است.[19]

رحلت فاطمه معصومه (س)

سرانجام در روز دهم ربیع الثانى و «بنابر قولى دوازدهم ربیع الثانى» سال ٢٠١ هجرى پیش از آن كه دیدگان مباركش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست. مردم قم با تجلیل فراوان پیكر پاكش را به سوى محل فعلى (حرم مطهر آن حضرت) كه در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند که هم اکنون مزار آن حضرت محل زیارت اردت مندان ایشان است.[1]

سير تاريخی بناهای حرم فاطمه معصومه (س)

پس از دفن حضرت معصومه (س) در محل فعلی آن، موسى بن خزرج سایبانى از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا این كه حضرت زینب فرزند امام جواد (ع) در سال ٢٥٦ هجرى قمرى اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا كرد. پس از آن در طول سالیان دراز تا امروز مرقد مطهر ایشان همواره مورد توجه و احترام شیعیان و ارادتمندان بوده و بارها تجدید بنا شده و توسعه و تکمیل یافته است. امروزه حرم مطهر دارای ضریح، گنبد، رواق ها، ایوان ها ،صحن ها، گلدسته ها و… بسیار زیبایی است که در ذیل به آن می پردازیم.

مرقد مطهر

در سال 605 هجرى به دستور «امیر مظفر احمد بن اسماعیل» بزرگ خاندان آل مظفر، بزرگ ترین استاد كاشى ساز آن زمان؛ یعنی محمد بن ابى طاهر كاشى قمى، كار ساخت و پرداخت كاشى هاى متنوع مرقد را شروع کرد و بعد از هشت سال، در سال 613 كاشى هاى آن آماده گردید و كار گذاشته شد. اخیراً در سال 1377 شمسى مرقد مطهر به شكل جدید كه آمیخته اى از كاشى و سنگ است تجدید بنا شد و همچنین دیواره هاى داخلى با سنگ مرمر سبز آراسته گردید.

ضریح:

در سال 965 هجرى شاه طهماسب صفوى، در چهار طرف مرقد ضریحى آجرى آراسته به كاشی هاى هفت رنگ و كتیبه هاى معرق بنا نمود و در اطراف آن منافذى باز بود تا هم مرقد دیده شود و هم زائران نذورات خود را داخل ضریح بریزند.

در سال 1230 هجرى قمرى فتحعلى شاه همان ضریح را نقره پوش كرد كه این ضریح به مرور زمان فرسوده شد و در سال 1280 ضریحى كه از نقره ضریح سابق و نقره هاى موجود در خزانه ساخته شده بود به جاى آن نصب گردید.

این ضریح چندین مرتبه تجدید بنا و اصلاح شد و سال هاى متمادى روى مرقد حضرت باقى بود تا این كه در سال 1368 هجرى شمسى به دستور تولیت آن زمان شكل ضریح را تغییر دادند و ضریحى را با ظرایف و شاهكارهاى هنرى ویژه اى به جاى آن نصب نمودند كه آن ضریح همچنان برفراز تربت نورانى حضرت برقرار است و در اسفند ماه 1380 شمسى اصلاحات و تعمیرات جدید صورت گرفت.

رواق ها:

محدوده هاى نزدیك تر به ضریح مطهر را رواق می گویند. حرم مطهر دارای چهار رواق است:

1. رواق بالاسر که محوطه بین مسجد بالاسر تا ضریح مطهر است و با آیینه كارى و گچ كارى هاى بسیار زیبا آراسته شده است.

2. رواق دارالحفاظ که محوطه بین ایوان طلا و ضریح مطهر است.

3. رواق آینه (شهید بهشتى) كه در بخش زنانه و پایین پاى حضرت (س) واقع است.

4. رواق پیشرو که محوطه بین مسجد طباطبایى تا ضریح مطهر است.

صحن ها:

حرم مطهر دارای سه صحن است:

1. صحن نو (اتابكى):

این صحن زیبا داراى چهار ایوان شمالى، جنوبى و شرقى و غربى است: ایوان شمالى آن ورودى از میدان آستانه و ایوان جنوبى ورودى از طرف قبله و ایوان شرقى ورودى از خیابان ارم و ایوان غربى همان ایوان آینه است در هر كدام از این ایوان هاى یاد شده ظرایف و آثار هنرى، معمارى خاصى به كار رفته است. این صحن آز آثار (میزرا على اصغر خان صدر اعظم) است كه از سال 1295 هجرى قمرى تا سال 1303 بناى آن طول كشیده است.

2. صحن عتیق (قدیم)

صحن عتیق (واقع در شمال روضه مباركه) اولین صحنى است كه در این بارگاه مباركه بنا شده، این صحن را چهار ایوان زیبا فرا گرفته است. ایوانى با عظمت در جنوب كه همان ایوان طلا (ورودى صحن به روضه مطهره) مى باشد و ایوانى در شمال كه ورودى فیضیه به صحن را تشكیل مى دهد كه ساختمان نقاره خانه روى آن بنا شده است و ایوانى در غرب كه ورودى مسجد اعظم به صحن است و در شرق، ایوان ورودى صحن عتیق به صحن نو واقع است. این صحن و ایوان هاى اطراف آن را «شاه بیگى» همسر شاه اسماعیل صفوى در سال 925 هجرى قمرى بنا نمود. از سال 1377 نیز تعمیرات اساسى در این صحن و مقابر اطراف شروع شده است كه هم چنان ادامه دارد.

3. صحن صاحب الزمان

این صحن با بیوتات متعلق به آن در مساحتی حدود 8 هزار متر مربع با چهار جهت ورودی، در سال 1381 شروع و در سال 1384 افتتاح گردید. (ورودی شرقی “شبستان امام خمینی” ، ورودی غربی “پل آهنچی” ، ورودی شمالی “بست مسجد اعظم” ، ورودی جنوبی “خیابان جدیدالاحداث”. دیواره های اطراف این صحن منقوش به کتیبه های قرآنی با خطوط بنائی و کوفی در ساختار و طرح جدید با ترکیبی از سیمان سفید و آجر است.

گلدسته ها:

1. گلدسته های ایوان طلا:

در دو طرف این ایوان در صحن عتیق، گلدسته هایی پوشیده از کاشی گرهی به صورت مارپیچ (به بلندی 40/17 متر از سطح بام و قطر 50/1متر) ساخته شده است که بین پیچ ها، اسامی مبارک: «الله»، «محمد»، «على» به خط کوفی نوشته شده است که در بالای آنها زیر مقرنس کتیبه ای قرار دارد، که سقف آن “ان الله و ملائکته یصلون … ” است.

این مأذنه ها به دستور «محمد حسین خان شاهسون شهاب الملك»، در سال 1285 هجرى قمرى، طلا كارى شد.

در سال 1385 هجری شمسی تعمیرات دیگری بر روی این گلدسته ها صورت گرفت و سر گلدسته ها طلاکاری شد.

2. گلدسته هاى ایوان آینه:

برفراز پایه هاى دو طرف ایوان دو مأذنه است كه، از بلندترین بناهاى آستانه مى باشد.

ارتفاع آنها از سطح بام 28 متر و از سطح صحن 80/42 متر و محیط آن 30/3 متر می باشد. در بالاى مأذنه ها كتیبه اى با پهناى حدود یك متر دیده مى شود كه متن آن در یكى از مأذنه ها «لا حول ولا قوه الا بالله العلى العظیم» و در دیگرى «سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اكبر» است.

پوشش هر دو مأذنه از بالا تا پایین سرتاسر كاشى گرهى است كه در میان آن ها نام هاى پروردگار متعال خوانده مى شود.

بانی آنها، امین السلطان و معمار، استاد حسن معمار قمی می باشد و کاشی کاری گلدسته های مذکور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تعویض شده است.

3. گلدسته های صحن بزرگ:

در صحن بزرگ (نو یا اتابک) روبروی ایوان آیینه قرار دارند. پوشش آنها، کاشی گرهی هشت ضلعی متساوی است. روی چهار ضلع این گلدسته ها نام های مبارک «الله»، «محمد»، «على» از بالا به پایین چهار مرتبه نوشته شده است. [20]

فاطمه معصومه در شعر شعرا (س)

مرغ دلم راهی قم می شود
در حرم امن تو گم می شود

عمه ی سادات سلامٌ علیک !
روح عبادات سلامٌ علیک !

کوثر نوری به کویر قمی
آبِ حیاتِ دل این مردمی

عمه ی سادات بگو کیستی ؟
فاطمه (س ) یا زینب ( س ) ثانی ستی ؟

از سفر کرب و بلا آمدی ؟
یا که به دنبال رضا آمدی ؟

کاش شبی مست حضورم کنی
با خبر از وقت ظهورم کنی[21]


[1] . برگرفته از سایت http://haram.masoumeh.com

[2]. شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا (ع)، ج ‏2، ص 267، چاپ اول، نشر جهان، تهران، 1378 ق.

[3]. ر. ک: مجلسی، بحار الانوار، ج 106، ص 168.

[4]. معصوم کسی است که به لطف خدا از هرگونه آلودگی به گناه و کارهای زشت و ناشایست و پلید امتناع کند، آن هم نه به گونه جبری، بلکه در حالی که توان انجام آنها را داشته باشد، نیز از هرگونه اشتباه و خطایی به دور است. حضرت امام جعفر صادق (ع) در این خصوص می فرماید: “المعصوم؛ هو الممتنع بالله من جمیع المحارم. و قد قال الله تبارک و تعالی: و من یعتصم بالله فقد هدی الی صراط مستقیم؛ معصوم کسی است که توسط خدا از همه گناهان حفظ می شود و خداوند در این باره فرمود: هر آن که به حفظ الاهی بپیوندد، به یقین به راه راست هدایت شد، شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص 132، انتشارات جامعه مدرسين قم، 1361 هـ ش، برگرفته از نمایۀ مفهوم عصمت و امکان عصمت افراد شمارۀ 249 در سایت اسلام کوئست.

[5]. عاملى، شيخ حر، وسائل‏الشيعة، ج 14، ص 576، ح 94، مؤسسه آل البيت (ع)، قم، 1409 هـ  ق، مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ فِي ثَوَابِ الْأَعْمَالِ وَ عُيُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) عَنْ زِيَارَةِ فَاطِمَةَ بِنْتِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ (ع) بِقُمَّ فَقَالَ مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّة.

[6]. ر. ک: حر عاملی، وسائل الشیعة، ج 14، ص 576، ح 19850 و 19851.

[7]. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار ج : 57 ص : 214

[8]. قمى، حاج شيخ عبّاس، الفوائدالرضويّه، ص 380.

[9]. گنجينه دانشمندان، ج 1، ص 39.

[10]. بر ستيغ نور(شرح حال آيه الله نجفي مرعشي)، ص 79.

[11]. دیوان حافظ.

[12]. قائم مقام فراهانى، ميرزا ابوالقاسم، اقامةالبرهان على اصول دين الاسلام، ص 289 .

[13]. انوارالمشعشين، ج 1، ص 216.

[14]. : بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله‏، عوالم العلوم و المعارف (مستدرك حضرت زهرا تا امام جواد عليهم السلام)، ج ٢١، ص ٣٥٣ به نقل از اسنى المطالب ص ٤٩ تا ص ٥١، ناشر: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشريف‏، مكان چاپ: ايران؛ قم‏، سال چاپ: 1413 ق‏، نوبت چاپ: اول‏.

[15]. همان، ص 355.

[16]. قال اَبي عَبدِاللهِ(ع):«اِنَّ لِلّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّةُ، وَ لِرَسُولِهِ وَ هُوَ المَدينَةُ، وَ لِاَميرِالمُؤمِنين حَرَماً وَ هُوَ الکُوفَةُ، وَ لَنا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدفَنُ فيها اِمرَأةُ مِن وُلدى تُسَمّى فاطِمَةُ، مَن زارَها وَجَبَت الجَنَّةُ». (قالَ ذلِکَ وَ لَم تُحمَلُ بِمُوسي(ع) اُمَّهُ) ـ علّامۀ مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 57، باب 36، ص 216، مؤسسه الوفاء، 1404 هـ ق. بيروت؛ همو، ج 99، باب 1، ص 267؛ نورى الطبرسى، ميرزا حسين، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 11، ص 34، ح 12، مؤسسۀ آل البيت(ع) لاحياء التراث، قم.

[17]. محمّد بنُ عَلِيٍّ بنِ الحُسَينِ فِى ثَوَابِ الأَعمَالِ وَ عُيونِ الأَخبَارِ عَن أَبِيهِ وَ محمّد بنِ مُوسَى بنِ المُتَوَکِّلِ عَن عَلِيٍّ بنِ إِبرَاهِيمَ عَن أَبِيهِ عَن سَعدِ بنِ سَعدٍ قَالَ سَأَلتُ أَبَا الحَسَنِ الرِّضَا (ع) عَن زِيارَةِ فَاطِمَةَ بِنتِ مُوسَى بنِ جَعفَرٍ(ع) بِقُمَّ فَقَالَ (ع): «مَن زَارَهَا الجَنَّةَ». عاملى، شيخ حر، رسائل الشيعة، ج 14، باب 94، ص 576. مؤسسه آل البيت(ع) لأحياء التراث، 1409 هـ ق. قم.

[18]. عَن ابنِ الرِّضا (ع) قَالَ: «مَن زارَ قَبرَ عَمَّتى بِقمَّ فَلَهُ الجَنَّةُ». علّامۀ مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 99، باب1، ص 265، مؤسسه الوفاء، 1404 هـ ق. بيروت.

[19].بر گرفته از سایت حضرت معصومه با تلخیص.

[20][20].بر گرفته از سایت حضرت معصومه با تلخیص.

. بر گرفته از سایت حضرت معصومه با تلخیص.

[21]. مرحوم آغاسی.