کپی شد
عوامل توکل به خدا در قرآن
1. اطمینان انسان به فقر ذاتی خود: «ای مردم همه شما نيازمندان به خدا هستيد و تنها خداوند است که بی نياز و شايسته هر گونه حمد و ستايش است».[1] کسانی که خود را در برابر خداوند متعال فقیر مطلق بدانند زمینه توکل به خداوند را فراهم کره اند.
2. یقین به اینکه قادر مطلق خداوند است: در قرآن مجيد در موارد متعددی مردم را به اين مسئله توجه داده که به ديگران اعتماد نکنند، در گرفتاری ها و سختي ها به خدا توجه کنيد و به طور کلي امور خود را به خدا واگذاريد و با اعتماد بر او دنبال فعاليت خويش برويد، از جمله مي فرمايد: “اگر خداوند زيانى به تو برساند، هيچ كس جز او نمىتواند آن را برطرف سازد! و اگر خيرى به تو رساند، او بر همه چيز تواناست (و از قدرت او، هر گونه نيكى ساخته است”.[2] همچنین می فرماید: “بگو: «همه كارها (و پيروزيها) به دست خداست!»[3] در آیه دیگری می فرماید: “و اگر خداوند، (براى امتحان يا كيفر گناه،) زيانى به تو رساند، هيچ كس جز او آن را برطرف نمىسازد و اگر اراده خيرى براى تو كند، هيچ كس مانع فضل او نخواهد شد! آن را به هر كس از بندگانش بخواهد مىرساند و او غفور و رحيم است!”.[4]
3. یقین به این که عالم مطلق خداست، قرآن می فرماید:” كار خود را به خدا وا می گذارم همانا خداوند نسبت به بندگانش بيناست….».[5]
4. یقین به این که مسبب الاسباب حقيقی خداوند است، قرآن در این باره می فرماید:” بگو: «چه كسى مىتواند شما را در برابر اراده خدا حفظ كند اگر او بدى يا رحمتى را براى شما اراده كند؟!» و آنها جز خدا هيچ سرپرست و ياورى براى خود نخواهند يافت”.[6] به عبارت دیگر؛ یقین به این که خداوند علت تامه و کامل همه امور است و همه را کفایت می کند قرآن می فرماید: ” آيا خداوند براي نجات و دفاع از بنده اش کافی نيست”.[7]
5. توکل را مايه سعادت خود بدانیم؛ زیرا خدای متعال بر باره توکل فرموده است: “و چرا بر خدا توكّل نكنيم، با اين كه ما را به راههاى (سعادت) رهبرى كرده است؟!”[8]
6. یقین به این که سر انجام همه امور به خداوند بر می گردد و خداوند غايت الامور است.[9]
7. یقین به این که رازق واقعی خداوند متعال است.[10] کسی که تنها خداوند را روزی رسان خود بداند تنها بر او توکل خواهد کرد.
8. یقین به این که حاکميت مطلق از آن خدا است. چنان که قرآن می فرماید: “بگو: «اگر مىدانيد، چه كسى حكومت همه موجودات را در دست دارد، و به بى پناهان پناه مىدهد، و نياز به پناهدادن ندارد؟!»[11]
با شناخت اسباب و عوامل توکل و ایجاد آنها در حقیقت موانع و چالش های توکل را برطرف کرده ایم و می توانیم از توکل به خدا که بالاتر ین سرمایه است بهرمند شویم.
پاسخ های مرتبط:
پاسخ شماره: 3312 (اسلام کوئست: 5435) و 2434 (اسلام کوئست: 2554).
[1] فاطر، 15، “يَأَيهَُّا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلىَ اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنىُِّ الْحَمِيد”.
[2] انعام، 17، “وَ إِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِن يَمْسَسْكَ بخَِيرٍْ فَهُوَ عَلىَ كلُِّ شىَْءٍ قَدِير”.
[3] آل عمران، 154، “قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كلَُّهُ لِلَّهِ”.
[4] يونس، 107، “وَ إِن يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِن يُرِدْكَ بخَِيرٍْ فَلَا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيم”.
[5] مومن، 44، “وَ أُفَوِّضُ أَمْري إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ بِالْعِباد…”.
[6] احزاب، 17، “قُلْ مَنْ ذَا الَّذي يَعْصِمُكُمْ مِنَ اللَّهِ إِنْ أَرادَ بِكُمْ سُوءاً أَوْ أَرادَ بِكُمْ رَحْمَةً وَ لا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لا نَصيرا”.
[7] زمر، 36، “أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ”.
[8] ابراهيم، 12، “وَ ما لَنا أَلاَّ نَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا”.
[9] هود ،123، “… وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَ تَوَكَّلْ عَلَيْه…”.
[10] نحل، 73، “وَ يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقاً مِنَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ شَيْئاً وَ لا يَسْتَطيعُون”.
[11] مومنون، 88، “قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَ هُوَ يُجيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ”.