کپی شد
شهادت، رزق معنوی
بالاترین ارزش و مقام برای انسان شهادت در راه خدا است؛ زیرا انسان با شهادت به جایگاهی بسیار بلند در نزد خدا می رسد. قرآن کریم در این باره می فرماید: “گمان نبرید کسانی که در راه خدا کشته شده اند مردگان اند، آنان زنده اند و در نزد خدا روزی می خورند”.[1]
در شأن نزول این آیه از سعيد بن جبير نقل شده که گفت: زمانى كه حمزة بن عبد المطلب و مصعب بن عمير در روز احد، شهيد شدند و ديدند چگونه در ناز و نعمت به سر مىبرند، گفتند: اى كاش برادران ما در دنيا از نعمى كه ما از آن برخورداريم، با خبر مىشدند، شايد ميل و رغبت خود را در جهاد زياد كنند. پس خداوند تعالى فرمود: من ايشان را آگاه مىسازم، سپس خداوند متعال، اين آيه را نازل كرد. «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا …» تا «لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ».[2]
درتفسیر مجمع البیان آمده است: «يُرْزَقُونَ»؛ یعنی صبح و شام از نعمت هاى بهشتى روزى مي خورند و گفتهاند يعنى در قبرها روزى مي خورند.[3]
درتفسیر دیگری مراد از رزق شهدا این گونه معرفی شده است: «و رزق ايشان همان رزق معلوم است كه در باره مخلصين فرمودهاند« أُولئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ»[4] و قتل فى سبيل اللَّه اشاره به همين مرتبه از خلوص است. اين دو رزق متحد و يكى است و قرين(كون عند ربهم)».[5]
جمع بین این دو تفسیر آن است که هم از روزی های ظاهری بهشت بهره مند می شوند و هم از روزی های معنوی(مانند معارف و حقایق)؛ چون بهشت نیز مراتب دارد.[6]
در روايات آمده است كه شهيد، هفت ويژگى اعطايى از جانب خداوند دارد: «اوّلين قطرۀ خونش، موجب آمرزش گناهانش مىگردد. سر در دامن حورالعين مىنهد. به لباسهاى بهشتى آراسته مىگردد. معطّر به خوش بوترين عطرها مىشود. جايگاه خود را در بهشت مشاهده مىكند. اجازۀ سير و گردش در تمام بهشت به او داده مىشود. پردهها كنار رفته و به وجه خدا نظاره مىكند».[7]
جوانی به نام حارثة بن مالک که به مقام یقین رسیده بود و این یقینش مورد تصدیق پیامبر(ص) قرار گرفته بود از آن حضرت تقاضا نمود که دعا نماید تا خداوند متعال شهادت را روزی او نماید. آن حضرت این گونه دعا نمود: خدایا شهادت را روزی حارثه فرما. نقل شده است که رسول خدا(ص) او را به جنگی که پیش آمد، فرستاد. نفر هشتم یا نهمی که به شهادت رسید او بود.[8]
نتیجه آن که از برترین روزی های معنوی، شهادت در راه خدا است که نصیب انسان های شایسته می شود.
.[1] آل عمران، 139،”وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ”.
.[2] اسلامى، محمد جعفر، شأن نزول آيات، ص 146،نى، چاپ اول، تهران، 1383 ش.
.[3] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، مترجمان، ج4، ص 339، فراهانى، چاپ اول، تهران، 1360 ش.
.[4]صافات،41.
[5]. بانوى اصفهانى، سيده نصرت امين، مخزن العرفان در تفسير قرآن، ج 15، ص 218 و 219، نهضت زنان مسلمان، تهران، 1361 ش.
.[6] ابن عربى، ابو عبدالله محيى الدين محمد، تفسير ابن عربي، رباب، سمير مصطفى، ج1، ص 130، دار احياء التراث العربى، چاپ اول، بيروت، 1422 ق. «يُرْزَقُونَ من الأرزاق المعنوية، أي المعارف و الحقائق و استشراق الأنوار، و يرزقون في الجنّة الصورية كما يرزق سائر الأحياء. فإنّ للجنان مراتب بعضها معنوية و بعضها صورية، و لكل من المعنوية و الصورية درجات على حسب الأعمال، فالمعنوية جنّة الذات و جنة الصفات و تفاضل درجاتها على حسب تفاضل درجات أهل الجبروت و الملكوت، و الصورية جنّة الأفعال و تفاوت درجاتها على حسب تفاوت درجات عالم الملك من السموات العلى، و جنات الدنيا».
[7]. حرّ عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ج 15، ص 16، مؤسسه آل البيت عليهم السلام، چاپ اول، قم، 1409 ه ق.
[8]. كلينى، محمد بن يعقوب، كافی، ج3، ص 139، دار الحديث للطباعة و النشر، چاپ اول، قم، 1429 ه ق.