شاگردان سید مرتضی علم الهدی

سید مرتضی شاگردان زیادی تربیت نمود که تعداد قابل توجهی از آنها در عصر خود، از عالمان و اندیشمندان برجسته و فقیهان مشهور بوده‌اند كه به واسطه جهد و كوشش، بسیاری از مجهولات علمی را رمز‌گشایی نموده‏اند. برخی از شاگردان وی عبارتند از:

1. شیخ طوسی: وی پنج سال پس از ورود به بغداد و استفاده از محضر اساتیدی مانند شیخ مفید، با این كه خود در این زمان از صاحب نظران علم فقه و حدیث بود، با كمال تواضع در مجلس درس سید مرتضی حاضر شد و بیست و سه سال از محضر او علم و ادب آموخت.[1]
2. ابویعلی سلّار دیلمی: او از فقهای بزرگ شیعه و از ژرف اندیشان عصر خود بود كه از منطقه دیلم (شمال ایران) به بغداد هجرت كرد و از محضر سید مرتضی‌ بهره مند شد. او به واسطه پشتكار و استعداد زاید الوصف خود توانست فوق العاده مورد توجه استادش قرار گیرد و جانشین او در منصب قضا در شهرهای حلب گردد.[2]
3. ابوالصلاح حلبی: او نیز از عالمان و فقیهان مشهور است. ابن شهر آشوب می گوید: «ابوالصلاح از شاگردان سید مرتضی است.[3]
4. قاضی أبوالقاسم عبدالعزیز بن براج: او نیز از فقیهان و دانشمندان و شاگرد مشهور سید مرتضی است.
5. شریف ابویعلی محمد بن حسن بن حمزة بن جعفر.
6. أبوالفتح محمد بن علی کراجکی.
7. عمادالدین ذوالفقار محمد بن معبد حسنی.
8. أبوعبدالله جعفر بن محمد دوریستی.
9. أبوالحسن سلیمان بن حسن صهرشتی.
10. أبوالحسن محمد بن محمد بصروی.
11. أبوعبدالله بن تبان تبانی.
12. شیخ أحمد بن حسن نیشابوری.
13. أبوالحسین حاجب.
14. نجیب الدین أبومحمد حسن بن محمد موسوی.
15. قاضی عزالدین عبدالعزیز بن کامل طرابلسی.
16. قاضی أبوالقاسم علی بن محسن تنوخی.
17. مفید الثانی أبومحمد عبدالرحمن بن أحمد بن حسین.
18. فقیه تقی بن ابی طاهر هادی نقیب رازی.
19. محمد بن علی حلوانی.
20. فقیه أبوالفرج یعقوب بن إبراهیم بیهقی.[4]

[1]. دوانی، علی، هزاره شیخ طوسی، ص 13.

[2]. خوانساری، سید محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج 2، ص 219.

[3]. دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج 3، ص 271.

[4]. برگرفته از دانشنامه مجازی ویکی شیعه به نقل از المحامی، رشید الصفار، ترجمة الشریف المرتضی، ص 47 – 48، 1415 ق.