کپی شد
سرانجام روح پس از مرگ
سرنوشت انسان پس از مرگ از مسائلی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول ساخته و او را در تکاپوی جست و جو و یافتن پاسخی قانع کننده و مستدلّ قرار داده است.
در میان مجموعه ای از تبیین ها و تفسیرها از مرگ و انتقال روح با تفسیری مواجه می شویم که به نظریه تناسخ مشهور است. در این نظریه سخن از قطع علاقه روح از یک بدن و تعلق آن به کالبد انسان دیگر و یا حیوان و یا … به میان آمده است. اين عقيده از زمان های قديم در بعضی از مناطق جهان رواج داشته است. برخی از حكمای هند و يونان معتقدند كه روح آدمی پس از خروج از كالبد نخست خود وارد كالبدی می گردد كه مناسب با خلق و خوى آن شخص است.
تناسخ از نظر اسلام مردود و باطل است.[1]
در حدیثی طولانی از امام صادق(ع) است که فرمود: معتقدان به تناسخ راه و منهاج دين را پشت سر انداخته و گمراهى را براى خود آراستهاند، و نفس خود را در زمين شهوات به چرا واداشتهاند،… نه بهشت و جهنّمى است، و نه بعث و نشورى، و قيامت نزد اينان همان خروج روح از قالب خود و ورود به قالب ديگر است.[2]
از نظر اسلام مرگ نقطه پایان حیات دنیوی و مفارقت روح از بدن مادی است. و دراین زمان است که روح با پیوستن به کالبدی مثالی در برزخ حیاتی دیگر را آغاز می نماید.
جسم و بدن مثالی شبیه به جسم مادی است، لکن بسیاری از ویژگی های بدن مادی را ندارد. امام صادق (ع) می فرماید: هنگامی که خداوند روح مؤمن را قبض کند، آن را در کالبدی همانند بدن دنیایی او قرار می دهد… .[3]
در این که انسان پس از مرگ چه سرنوشتی پیدا می کند باید گفت: در واقع انسان دو مرگ و دو حیات را تجربه می کند. قرآن کریم این گونه به این موضوع اشاره دارد: “آنها مىگويند: «پروردگارا! ما را دو بار ميراندى و دو بار زنده كردى اكنون به گناهان خود معترفيم آيا راهى براى خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟”[4]
بعضی ازمفسران گفته اند مقصود از دو بار میراندن و زنده کردن مذکور در آیه مبارکه میراندن در آخرين روز زندگى دنيا و زنده كردن در برزخ است و سپس ميراندن از برزخ، و زنده كردن در قيامت براى حساب است.[5]
همچنین در قرآن کریم دلایلی است که بر بقاء روح پس از مرگ دلالت دارند:
1. از آیه شریفه «خدا جان ها را به هنگام مردنشان مىگيرد، و نيز جان كسانى را كه در خواب خود نمردهاند. جان هايى را كه حكم مرگ بر آنها رانده شده نگه مىدارد و ديگران را تا زمانى كه معين است بازمىفرستد. در اين عبرت هاست براى آنهايى كه مىانديشند»،[6] استفاده مىشود كه واجب تعالى، روح مردگانى را در عالم مخصوص نگه مىدارد و شاهد آن هم كلمه توفّى است كه گرفتن و اخذ است به تمام و كمال، پس معلوم مىشود كه بعد از اين عالم، روح معدوم نمىشود.
2. قرآن کریم مىفرمايد: افرادى كه در راه خدا كشته مىشوند، از بين نمىروند، بلكه زنده هستند و نزد پروردگارشان روزى مىخورند.[7]
3. در سوره مؤمنون مىفرمايد: “صبح و شام بر فرعونيان عذاب نازل مىشود و روز قيامت هم در شديدترين عذاب داخل مىشوند”،[8] كه لازمه اين فرمايش بقاى روح است؛ چون موجودى كه معدوم شود و از بين برود عذابى را درك نمىكند و با ساير جمادات تفاوتى ندارد.
برای آگاهی بیشتر در باره برزخ، نمایه های زیر را مطالعه کنید:
آگاهی از احوال اموات در عالم برزخ، سؤال1150 (سایت اسلام کوئست: 1172).
تکامل برزخی، سؤال 5925 (اسلام کوئست: 6124).
برزخ و زندگی برزخی، سؤال 3891 (اسلام کوئست: 4160).
ثواب و عقاب در برزخ، سؤال 5674 (اسلام کوئست: 6146).
[1] برای آگاهی بیشتر به سؤال 1099 (سایت اسلام کوئست: 1154) مراجعه فرمایید.
[2] طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج 2، ص 344، نشر المرتضی، مشهد مقدس ،1403 هـ ق.
[3] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 3، ص 245، چاپ چهارم، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1365 هـ ش.
[4] غافر، 11.
[5] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص 475، چاپ پنجم، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1417 ق
[6] زمر، 42.
[7] بقره، 154؛ آل عمران، 169.
[8] مؤمنون، 45 – 46.