رابطه روزی و توکل

یکي از فضائل اخلاقی که بیانگر رابطه ای خاص میان انسان و خداوند است، فضیلت «توکل» است.

توکل، عبارت است از اعتماد و اطمینان قلبی بنده در جمیع امور خود به خدا، و حواله کردن همۀ کارهای خود به او و تکیه بر حول و قوۀ الهی نمودن. [1]

پیامبر اکرم (ص) فرمود: « از جبرئیل (ع) پرسیدم: توکل چیست ؟ پاسخ داد: آگاهی به این واقعیت که مخلوق، نه زیان می رساند و نه عطا و منعی دارد، و این که چشم از دست و سرمایه مردم برداری ؛ هنگامی که بنده ای چنین شد جز برای خدا کار نمی کند و به غیر او امیدی ندارد . و اینها همگی حقیقت و مرز توکل اند».[2]

در آیات قرآن عوامل متعددی برای توکل بیان شده است از جمله:

اطمینان انسان به فقر ذاتي خود، یقین به این که قادر مطلق خداوند است، یقین به این که حاکميت مطلق از آن خدا است، یقین به این که عالم مطلق خدا است، قرآن می فرماید: ” كار خود را به خدا وا می گذارم همانا خداوند نسبت به بندگانش بيناست….».[3] یقین به این که مسبب الاسباب حقيقي خداوند است. و یقین به این که رازق واقعي خداوند متعال است.[4]

پس کسی که تنها خداوند را روزی رسان خود بداند، تنها بر او توکل خواهد کرد. اگر انسان، مؤمن و معتقد به نصرت و حمایت الاهی باشد و در طلب روزی همراه با تلاش و کوشش، بر او توکّل کند، بر اساس وعدۀ الاهی، عنایت خداوند شامل او می شود و به رزق و روزی مطلوب دست می یابد.[5]