کپی شد
دیدگاه ماتریدیه درباره نبوت
ماتریدیان در باره نبوت و مسائل آن دیدگاه‌هایی دارند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- ضرورت نبوت
از دیدگاه ماتریدیان، انسان، ناقص است. هر چند خداوند موهبت عقل و حس را به او اعطا کرده است، اما او از این طریق نمى‌تواند تمام منافع و مضارّ جهان را تشخیص دهد و در زندگى خود به‌کار گیرد و به سعادت نایل شود. علاوه بر این، هر چند وى می‌تواند و باید با عقل خود، خدا و خالق هستى را بشناسد، اما راهى براى به‌دست آوردنِ اوامر و نواهى‌اى که وسیله رستگارى او هستند، ندارد. بدین سبب، نقص انسان ایجاب می‌کند که خداوند براى هدایت بشر به سوى خداوند و نیز براى آشناسازى آنان با جهان پیرامونشان، پیامبرانى را به سوى آنان گسیل دارد.[1]
- معیارهاى پذیرش ادعاى نبوت
ماتریدى براى پذیرش ادعاى نبوت، دو معیار را یادآور می‌شود:
- معیار درونى که شخص مدعى نبوت باید داراى اخلاقِ نیکو و فضایل ویژه باشد.
- معیار بیرونى که شخص باید براى اثبات ادعاى خود معجزه بیاورد.[2]
افزون بر اینها، برخى از ماتریدیان شرایط دیگرى را نیز براى مدعى نبوت ذکر کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: مرد باشد؛ کامل‌ترین فرد زمان خویش باشد؛ صفاتى چون گنگى که مخلّ در اداى رسالت است، نداشته باشد و معصوم باشد.[3]
- نبوت خاصه
به اعتقاد تمام مسلمانان، حضرت محمد (صلى الله علیه و آله)، تمام شرایط نبوت را دارا است. ماتریدیان نیز در این اعتقاد، راسخ و استوار هستند. به اعتقاد آنان، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) هم شرایط درونى و هم شرایط بیرونى نبوت را دارا بوده و از آن حضرت کمالات و فضایل فراوان و نیز معجزات گوناگون به دست ما رسیده است که مهم‌ترین معجزه حضرت، قرآن است که همواره انسان‌ها و مخالفان را به مبارزه دعوت کرده است، اما هیچ‌کس نتوانسته است به این مبارزه‌طلبى پاسخ دهد.[4]
در باب وجوه اعجاز قرآن، از کلمات ماتریدیان مطالب مختلفى به دست می‌آید. ظاهر عبارت برخى از آنان، به اعجاز بلاغى قرآن نظر دارد، اما به نظر می‌رسد ابومنصور ماتریدى به اخبار غیبى قرآن کریم، عنایت بیشترى دارد.[5]
[1]. ماتریدی، ابو منصور، التوحید، تحقیق: الکیالی الحسینی، عاصم ابراهيم، ص 135.
[2]. همان، ص 188.
[3]. صابونى، نورالدین، البدایة من الکفایة، ص 95.
[4]. رک: بزدوى، ابوالیسر، اصول الدین، تحقیق: هانز بترییس، ص 97 و 98؛ البدایة من الکفایة، ص 89.
[5]. رک: ماتریدی، ابومنصور، تأویلات اهل السنة، ص171؛ سایت شیعه شناسی، «ماتریدیه، باورهاى کلامى ماتریدیان».