دوره سوم: نشانه‌های نخستین ضعف و آشفتگی در حکومت صفویه (985 – 996 قمری)

حکومت نسبتاً طولانی صفویان، فراز و نشیب‌های زیادی داشت. شکوفایی یا ضعف یا زوال دوره‌های مختلف حکومت صفویه، در درجه اول بستگی به میزان کاردانی و قدرت حاکمان آنان در نحوه حکومت بستگی دارد. این دوره از تاریخ صفویان، سرشار از تحولات و آشفتگی‌هایی است که زمینه‌های آن از مدت‌ها قبل شروع شده بود، ولی وجود حاکمان قدرتمند اجازه بروز آن نابسمانی‌ها را نمی‌داد، اما با شروع دوره حکومت شاهان ضعیف النفس؛ مانند شاه صفی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین و بحران‌ها و آشوب‌های ناشی از این امر، نشانه‌های ضعف و سستی دولت صفویه آشکار گردید.

عوامل تأثیر‌گذار ضعف و آشفتگی این دوره

بعضی از عوامل تأثیر‌گذار ضعف و آشفتگی این دوره عبارتند از: درگیری‌ها و اختلافات میان قبایل قزلباش، تداوم اختلاف و درگیری میان عناصر ایرانی و ترک، دخالت و میزان قدرت زنان حرم‌سرا و دربار در امر حکومت، اختلافات و سوء‌ظن‌های ایجاد شده در امر مذهب، تهاجمات دشمنان خارجی، ضعف و سستی شاهان، و قدرت‌یابی رهبران قزلباش و میزان نفوذ آنان در امر حکومت.[1]

[1]. برگرفته از: دانشنامه رشد، «صفویه».