کپی شد
حکم سفته‌بازی و بورس‌بازی
پرسش 1: گاهی در بازار سکه، ارز، بورس و حتی در معاملات خانه و زمین، افرادی صرفاً با هدف رسیدن به سود مضاعف، به عنوان دلالی اقدام به خرید و فروش‌های متعدد می‌کنند که این را در اصطلاح سفته‌بازی می‌گویند، سؤال این است، آیا چنین معاملاتی صحیح و جایز است و استفاده از سود حاصله حلال است؟
پاسخ:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): موارد مختلف است. به طور کلی اگر مخالف قوانین و مقررات نباشد و با رعایت شرائط شرعی معاملات باشد مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): خرید و فروش واسطه‌ها فی نفسه اشکالی ندارد، مشروط بر این که بر خلاف قانون نباشد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): حلیت سود حاصل از سفته‌بازی و انجام معاملات اقتصادی ریسک‌دار، به منظور حصول سود از نوسانات کوتاه یا میان مدت، تابع معاملاتی است که انجام می‌دهند، پس اگر شرایط معاملات را رعایت نمایند اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتی که معامله‌ای با شرایط شرعیه انجام شود سود آن جایز و الا حرام است.[1]
پرسش 2: بورس‌بازی (نوسان‌گیری) در بازار سهام، خرید سهام و فروش سریع آن در کوتاه‌مدت به انگیزۀ کسب سود از تفاوت قیمت خرید و فروش است. در چنین معاملاتی، گاهی فاصله زمانی بین خرید سهام و فروش مجدد آن، آن قدر کوتاه است که ممکن است به دقیقه و ثانیه هم برسد. افزون بر این، امروزه با توسعه فناوری، سیستم‌های کامپیوتری پیشرفته برای معاملات با دورۀ نگهداری بسیار کوتاه طراحی شده‌اند که می‌توانند در کسری از ثانیه شکاف‌های قیمتی خرید و فروش را شناسایی کرده، به دنبال الگوهای معاملاتی مناسب برای انجام معامله و کسب سود باشند. طبق آمارهای موجود، از سال ۲۰۰۹ حدود ۶۰ تا ۷۳ % از معاملات بازار سهام آمریکا به وسیلۀ این تکنولوژی معاملاتی انجام شده‌اند. آیا چنین معاملاتی (ثانیه‌ای و دقیقه‌ای) با هدف کسب سود ناشی از تفاوت بین قیمت‌های خرید و فروش با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری پیچیده صحیح است؟
پاسخ:
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): معامله با زمان بسیار کوتاه (چند ثانیه یا کمتر) با فرض وجود چنین سیستم‌های پیچیده که ریسک احتمالی در آن را مدیریت کند، اشکال ندارد؛ مگر آن‌که یک معاملۀ حقیقی رخ ندهد و صرفاً ثبت سند، بدون خریدار و فروشندۀ واقعی باشد.[2]
[1]. سایت اسلام‌کوئست، حکم سفته بازی، کد سایت fa88624.
[2]. پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله هادوی تهرانی.