جایگاه قم در احاديث و روايات

در تقدیس و بزرگداشت شهر قم احادیثی از معصومان (علیهم السلام) رسیده که در این مقاله به برخی از آن اشاره می‌شود.

1. پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مى‌فرمايند: «هنگامى‌که مرا به آسمان چهارم بردند، نگاهم به قبّه اى از درّ افتاد که داراى چهار در و چهار پايه بود، همانند پارچه زربافت سبز رنگ، گفتم، اى جبرئيل اين چه چيزى است که بهتر از آن در آسمان چهارم نديدم؟ جبرئيل گفت شکل شهرى است که به آن «قم» گفته مى شود و بندگان مؤمن خدا در آن اجتماع مى کنند و در انتظار محمّد و شفاعت او در قيامت و روز حساب به­سر مى برند، غم و اندوه و سختى ها به آنها روى مى آورد.
2. انس بن مالک گفت: روزى خدمت پيامبر (صلی الله علیه و آله) نشسته بودم که حضرت امير (علیه السلام) وارد شد، پيامبر (صلی الله علیه و آله) به ايشان فرمودند: «جلو بيا»، سپس دست به گردن او انداختند و ميان دو چشم او را بوسيدند و فرمودند: علی! خداوند ولايت تو را بر آسمان ها عرضه کرد، آسمان هفتم براى پذيرش ولايت تو سبقت گرفت، پس خداوند آن را به عرش زينت بخشيد، سپس آسمان چهارم پيشى گرفت، و خداوند آن را با بيت المعمور زينت بخشيد، بعد آسمان دنيا سبقت گرفت، خداوند آن را به ستارگان آذين کرد، سپس ولايت تو را به زمين‌ها عرضه کرد، پس مکّه براى پذيرش آن پيشى گرفت و خداوند آن را با کعبه زينت بخشيد، بعد مدينه سبقت گرفت، خداوند آن را به واسطه من زينت بخشيد بعد از آن کوفه پيشى گرفت و خدا آن را به واسطه تو زينت داد بعد قم براى پذيرش ولايت تو پيش قدم شد و خداوند آن را به واسطه عرب اشعرى ها، زينت بخشيد و درى از درهاى بهشت را به سوى آن باز کرد.
3. اميرمؤمنان (علیه السلام) مى فرمايند: سلام و رحمت خدا بر مردم قم، آنان اهل رکوع، سجود، خشوع، نماز و روزه اند. آنان عالمان دين و اهل ولايت هستند.[1]
4. امير مؤمنان (علیه السلام) مى فرمايند: «مردى از قم، مردم را به سوى حق دعوت مى کند، گروهى با او همراه مى شوند که همانند پاره‌هاى آهن هستند که بادهاى تند آنان را نمى‌لغزاند و از جنگ خسته نمى شوند و نمى‌ترسند و بر خدا توکّل مى‌کنند و عاقبت خير براى پرهيزکاران است. [2]
5. از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: شهرهاى جبل کجاست؟ براى ما نقل شده زمانى که حکومت به شما برگردد قسمتى از آن بيرون مى آورد. امام (علیه السلام) فرمودند: «جبل مکانى است که به آن «بحر» گفته مى‌شود و آن قسمت «قم» ناميده مى شود. آن جا مرکز شيعيان ما است.[3]
6. امام صادق (علیه السلام) مى فرمايند: «مردم خراسان نشانه‌هاى ما هستند، و مردم قم ياران ما و مردم کوفه مايه استوارى ما و اهالى اين نواحى از ما هستند و ما هم از آنها هستيم.[4] «تربت قم مقدّس است و مردم قم از ما هستند و ما هم از آنانيم، هيچ ستم‌گرى قصد بد به اهل قم نمى‌کند مگر اين که عذاب او جلو مى افتد تا وقتى که مردم به برادران خود خيانت نکنند، ولى وقتى که خيانت کنند خداوند ستمگران را بر آنان چيره مى سازد.[5]
7. امام صادق (علیه السلام) مى فرمايند: «محلّ رستاخيز تمام مردم به سوى بيت المقدّس است مگر مکانى در سرزمين جبل که به آن قم گفته مى شود، آنان در همان قبر خودشان محاسبه مى شوند و از همان مکان به طرف بهشت مى روند».[6]
8. امام صادق (علیه السلام) مى فرمايند: «زمانى که امنيت از بين مردم رخت بربندد و مردم بر اسبان سوار شوند (و به تاخت و تاز پردازند) و از زن‌ها و بوى خوش کناره گيرى کنند، پس بايد از نزد آنان فرار کرد». راوى گفت: فدايت شوم، کجا بايد فرار کرد؟ امام (علیه السلام) فرمودند: «به سوى کوفه و اطراف آن يا به سوى قم و اطراف آن زيرا بلا و گرفتارى از آن دو دفع شده است.[7]
9. صفوان بن يحيى گفت: روزى خدمت امام هفتم (علیه السلام) بودم، نام قم و مردم قم و تمايل آنها به حضرت مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به ميان آمد. امام (علیه السلام) نسبت به آنان اظهار لطف و مهربانى نمودند و فرمودند: «خدا از آنان خشنود گردد.[8]
10. اباصلت هروي گفت: خدمت امام رضا (علیه السلام) بودم، گروهى از اهل قم بر ايشان وارد شدند، به امام سلام کردند. امام (علیه السلام) پاسخ دادند و آنان را نزد خود نشاندند، سپس فرمودند: «درود بر شما، خوش آمديد! شما شيعيان راستين ما هستيد.[9]
11. يکى از اصحاب نقل کرده است: خدمت امام صادق (علیه السلام) نشسته بودم، که فرمودند: هنگامى که نخستين وعده فرا رسد مردانى پيکارجو را بر شما (بنى اسرائيل) مي فرستيم (تا سخت شما را در هم کوبند حتّى براى به دست آوردن مجرمان) خانه ها را جست ­و جو مى کنند،[10]و اين وعده اى است قطعی. پس ما گفتيم: فداى شما شويم اينها چه کسانى هستند؟ امام سه بار فرمود:[11] «به خدا قسم آنان مردم قم هستند.[12]
12. امام رضا (عليه السلام ) فرمودند:[13] بهشت داراى هشت در است، يكى از آن ها براى قمى ها است، پس خوشا به حالشان و آفرين بر آنان و آفرين بر آنان .
    از ائمه (عليهم السلام) نقل شده كه فرمودند: اگر مردم قم نبودند، دين تباه مى شد.[14]
13. امام صادق (عليه السلام ) فرمودند:[15] زمانى كه رنج و گرفتارى به شما رو آورد، به قم روى آوريد؛ زيرا قم پناهگاه فاطميان و محل آسايش مؤمنان است .
14. امام صادق (عليه السلام ) فرمودند:[16] إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنْ جَمِيعِ الْبِلَادِ كُوفَةَ وَ قُمَّ وَ تَفْلِي، خداوند از ميان همه شهرها كوفه، قم و تفليس را برگزيده است.
15. امام صادق (عليه السلام ) فرمودند:[17] در شهر قم شيعيان و دوستان ما هستند، در آينده ساختمان در آن شهر زياد مى شود و مردم راهى آن جا شده و در آن شهر اجتماع مى كنند تا جايى كه نهر جمر وسط شهر قرار مى گيرد

[1] . قمى، شيخ عبّاس، سفينه البحار، ج 2، ص 446، دارالاسوه، قم، 1363 ش.

[2] . همان، ج 60، باب 36، ص 216.

[3] . همان، ص  212.

[4] . همان، ص 214.

[5] . همان، باب 36، ص  218.

[6] . همان، ص 218.

[7] . همان، ج 57، باب 36، ص 214.

[8]. همان، ص 216.

[9]. همان، ج 99، باب 5، ص  49.

[10]. قرآن کريم، اسراء، آية 5.

[11]. علّامه مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 57، باب 36، ص 216.

[12]. بر گرفته از پایگاه اطلاع رسانی حرم مطهر حضرت معصومه( سلام الله علیها)

[13] . علّامه مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 60، ص 215، مؤسسه الوفاء، بیروت، 1404 ق.

[14] . سفينه النجاه، ج 2 ص 446.

[15] . بحارالانوار، ج 60، ص 215.

[16] . همان، ص 214.

[17] . بحارالانوار، ج 60، ص 215.