کپی شد
تعدّد انجیل‌ها در مسیحیت
با توجه به دیدگاه اسلام و مسیحیت درباره انجیل، هیچ کدام از انجیل‌های موجود، از اعتبار آسمانی برخوردار نبوده و هیچ نوع قداستی ندارند تا برای پیروی الزام آور باشند؛ زیرا همه آنها دست نوشته‌هایی است که توسط انسان‌های عادی نوشته شده‌اند و بر فرض، اگر انجیل واقعی هم موجود می‌بود، به علت منسوخ شدن آن با آمدن دین اسلام و قرآن، از اعتبار ساقط می گردید.
اما این که چرا انجیل در میان مسیحیان از تعدد برخوردار است؟ این پدیده ناشی از واقعیتی است که در بین مسیحیان قرن اول و دوم و حتی بعد از آن در مورد انجیل نویسی جریان داشته و در این راستا هر یک از بزرگان و دانشمندانی که در بین آنان معروف بوده‌اند، برای قوم و طائفه خود انجیل می‌نوشته اند. این مطلب در انجیل لوقا به خوبی منعکس شده است؛ زیرا لوقا در اول انجیل خود می‌گوید: «از آن جهت که بسیاری دست خود را دراز کردند به سوی تألیف حکایت آن اموری که نزد ما به تمام رسید، چنان چه آنانی که از ابتدا نظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند. من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را از ابتدا با دقت و ترتیب، پیگیری کرده و برای تو ای «تیوفلس» عزیز بنویسم تا صحت آن کلامی را که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی».[1]
این سخنان لوقا بر عدم محدودیت در انجیل نویسی صراحت دارد و گویای آن است که هر کسی می توانسته به میل خود انجیل بنویسد؛ به همین علت افراد زیادی در صدر اول مسیحیت برای خود انجیل نوشتند که متن هر کدام با دیگری اختلاف داشته و این اختلاف متون باعث ایجاد اختلاف در کلیساها نیز گردیده‌است.
در ابتدا، اناجیل بسیاری در میان مسیحیان وجود داشته که حتی تا قرن‌های پیش از ظهور اسلام در میان آنان مشهور بوده است. «سردار کابلی»[2] اسامی اناجیل زیر را نقل نموده‌است:
انجیل مصریان، انجیل عبریان، انجیل پطرس، انجیل دوازده، انجیل اندریو، انجیل برنابا، انجیل برتولوماس، انجیل جیمس، انجیل تدیوس، انجیل اپلی، انجیل باسیلیدیس، انجیل کرینتوس، انجیل ابیونتس، انجیل حواء، انجیل حیوت، انجیل مریم، انجیل متیاس، انجیل کامیل، انجیل فلیپ، انجیل توماس، انجیل راستی، انجیل مارکیون، انجیل نیقودیمس.[3]
تکثر و تعدد اناجیل در میان مسیحیان، موجب بحران و اختلاف شدید شده بود به خصوص که برخی از این اناجیل بر مبنای توحید و ضد تثلیث (سه خدایی) نوشته شده بودند؛ لذا مسیحیان تا قرن چهارم میلادی با تبعیت از متون اناجیل به دو دسته تقسیم می شدند:
الف) برخی موحد بودند.
ب) برخی دیگر به تبعیت از پولس که مؤسس اصلی مسیحیت فعلی است، از تثلیث و الوهیت مسیح (علیه السلام) حمایت می کردند.
این اختلاف هم‌چنان ادامه داشت تا این‌که قسطنطین (کنستانتین)؛ امپراطور تازه مسیحی شده روم، مجبور شد در سال 325 میلادی در شهر «نیقیه» در نزدیکی قسطنطنیه، شورایی برای رفع اختلاف تشکیل دهد. در این شورا حدود سیصد اسقف از کلیساهای مختلف گرد آمده و اعتقادنامه‌ای را به نام «اعتقادنامه نیقیه»، به نفع طرفداران تثلیث و الوهیت حضرت مسیح (علیه السلام) تصویب کردند.[4] در همین شورا چهار انجیل را از میان دویست و هفتاد انجیل و بنابر قولی از میان چهار هزار انجیل برگزیدند که عبارت اند از: انجیل متی، انجیل لوقا، انجیل مرقس و انجیل یوحنا. چگونگی برگزیده شدن این چهار انجیل به این ترتیب بوده که تمام اناجیل را در زیر یک میز قرار دادند و درِ سالن را که اناجیل در آن قرار داده شده‌بود، قفل کردند و از کشیش‌ها خواسته شد که تمام شب را دعا کنند تا نسخه صحیح انجیل از زیر میز بر روی میز آید. فردا که وارد سالن شدند دیدند که به صورت توطئه‌ای معجزه‌آسا، همین چهار انجیل که مورد قبول مسیحیت پولسی بودند، بر روی میز قرار گرفته‌اند. بعد از انتخاب این چهار انجیل، اناجیل دیگر سوزانده شدند و پیروی از آنها غیر مشروع اعلام گردید.[5]
[1]. عهد جدید، انجیل لوقا، فصل اول، 1ـ 4.
[2]. حیدرقلی سردار کابلی (۱۲۵۴ – ۱۳۳۱ش)، فقیه، محدث، رجالی، ادیب و ریاضیدان شیعه است. او را حیدرقلی‌خان قزلباش و حیدرقلی خان سردار کابلی خوانده و هم‌چنین جامع علوم معقول و منقول دانسته‌اند. شیخ آقابزرگ تهرانی، او را از بزرگ‌ترین علمای شیعه در قرن خویش می‌دانسته است. سید محسن امین، سردار کابلی را چنین توصیف کرده: «او از نابغه‌های دوران و پهلوانان علم و جولان‌دهندگان بیان و ستون‌های فضیلت بود. به علوم قدیم و جدید، چه معقول و چه منقول، احاطه داشت، آنها را بررسی کرد و در آنها مهارت یافت. این فضیلتی خداوندی است که به هر که بخواهد عنایت کند».
[3]. سردار کابلی، حیدر قلی خان قزلباش، کتاب مقدس (عهد جدید، انجیل برنابا)، مقدمه انجیل برنابا، ص 19 ـ 20،
[4]. بی ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه: حکمت، علی اصغر، ص 633 ـ 634،
[5]. بهشتی، احمد، عیسی پیام آور اسلام، ص 133، اقتباس از سایت اندیشه قم؛ برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به مدخل «انجیل» در همین سایت.