کپی شد
اقدامات فرهنگی آیت الله بروجردی
بعضی از اقدامات فرهنگی آیت الله بروجردی را می‌توان در موارد ذیل خلاصه نمود:
- اعزام مبلّغ و نماينده مذهبى به كشورهاى خارجى
«از گام‌هاى برجستهاى كه در زمان آیت الله بروجردی برداشته شد، اعزام مبلّغ و نماينده مذهبى به كشورهاى خارجى بود… ایشان كه علاوه بر جنبه فقاهت، مطالعاتى در متن اسلام و معتقدات اسلامى داشت و اسلام را خيلى بىپيرايه و عريان از توهمات عوامانه پذيرفته بود و از طرفى برخلاف اَقران و اَسلاف خود، از تاريخ قرون جديد و اوضاع عصر حاضر تا حدود نسبتاً خوبى آگاه بود، معتقد بود كه اگر حقايق فطرى اسلامى بر افكار حقيقت‌جو و كاوش‌گر و كم‌تعصّب اروپايى عرضه داشته بشود اين دين حنيف را تدريجاً خواهند پذيرفت، و روى همين جهت، به آلمان و آمريكا نماينده اعزام كرد و در كار اعزام نماينده به لندن و بعضى جاهاى ديگر بود كه اجل وی فرا رسيد».[1]
- تأسیس دبستان‌ها و دبیرستان‌های جدید
«یکی از مزایای برجسته آقای بروجردی که نمایانگر طرز تفکر روشن وی بود، علاقه‌مندی ایشان به تأسیس دبستان‌ها و دبیرستان‌های جدید تحت نظر سرپرستان متدین بود که دانش آموزان را هم علم بیاموزند و هم دین. وی دیانت مردم را در بی‌خبری و بی‌اطلاعی و بی‌سوادی آنها جست‌وجو نمی‌کرد، معتقد بود که اگر مردم عالم شوند و دین هم به طور صحیح و معقول به آنها تعلیم گردد، هم دانا خواهند شد و هم متدین و مبالغ زیادی از وجوهات شرعی را اجازه دادند که صرف تأسیس بعضی از دبستان‌ها و دبیرستان‌ها شود».[2]
- راه‌اندازى اولين مجلۀ حوزوى
در سال 1338 شمسی، اولين مجلۀ حوزوى به حمايت مالى و معنوى آيت‌الله بروجردى توسط جمعى از فضلاى جوان؛ از جمله امام موسى صدر، چاپ و منتشر شد و اين در فضايى انجام گرفت كه روزنامه و مجله خواندن دانشجوى علوم اسلامى در نظر برخى محافل، كار قبيح و ضد دين به شمار مى‌آمد؛ تا چه رسد به اين كه جمعى از فضلا دست‌اندر‌كار راه‌اندازى مجله‌اى باشند. به يقين اگر پشتيبانى ايشان نبود، امكان چنين حركت فرهنگى با مشكل و مانع مواجه مى‌گشت. آيت الله بروجردى بسيار مشتاق بود كه مجلۀ حوزۀ علميه منتشر شود؛ به طورى كه وقتى اولين شمارۀ آن به دستش رسيد، خوشحال شد و فرمود: «از وقتى كه به قم آمدم و عهده‌دار اين مسؤوليت شدم، آرزو داشتم كاش بدون دردسر و سر و صدا، حوزۀ علميه يک نشريۀ سنگين و پرمحتوايى داشت… (دانشگاه) الازهر مصر، مجله‌اى دارد و علما و فضلاى آن‌جا در آن مقاله مى‌نويسند. اين مجله به سراسر دنياى اسلام مى‌رود؛ چرا ما نداشته باشيم؟».
حمايت‌ها و تشويق‌هاى مستمر آيت‌الله بروجردى، تحول چشم‌گيرى از اين نظر در حوزه به ارمغان آورد و در مدت كوتاهى زمينه را براى انتشار مجلات و نشرياتى؛ مانند: «مكتب تشيع»، «مكتب قرآن»، «مكتب انبياء»، «حكمت»، و «بعثت» كاملاً آماده ساخت و اين‌ها يكى پس از ديگرى در حوزۀ علميۀ قم، فعاليت فرهنگى خود را آغاز كردند.[3]
- احياى چاپ و نشر متون و آثار بزرگان
يكى ديگر از خدمات فرهنگى آیت الله بروجردی اين بود كه به‌چاپ و نشر آثار مخطوط عالمان گذشته اهميت مى‌داد. با اين كه خود ايشان آثار و تأليفاتى در موضوعات مختلف در آستانۀ چاپ داشت، ولى به چاپ و نشر هيچ كدام از آنها اقدام نكرد. در زمان مرجعيت وی و به همت و حمايت ايشان، كتب زيادى كه سال‌ها و بلكه قرن‌ها به صورت مخطوط در گوشه و كنار كتاب‌خانه‌ها، مانده بود و خاک مى‌خورد به مرحلۀ چاپ و نشر رسيد. از آن جمله كتاب‌هاى جامع الرواة ملامحمد اردبيلى، خلاف شيخ طوسى، مفتاح الكرامة سيد جواد عاملى، منتقى الجمان فى الاحاديث الصحاح و الحسان شيخ حسن عاملى، و قرب الاسناد عبدالله بن جعفر حميرى قمى را مى‌توان نام برد.[4]
[1]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج 20، ص 155.
[2]. همان، ص 156.
[3]. اباذری، عبدالرحیم، آیت الله بروجردی: آیت اخلاص (طلایه‌داران تقریب 1)، ج 1، ص 77 – 79.
[4]. همان، ج 1، ص 82 و 83.