searchicon

کپی شد

اسلام و تشیع

دین اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین از سوی خداوند به وسیلۀ پیامبر گرامیش حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) به منظور سعادت و هدایت بشر آمده است. دینی که پیامبران گذشته به آمدن آن و پیامبرش بشارت داده بودند. قرآن کریم که معجزۀ جاویدان پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) است می فرماید: «انبیای سلف بشارت ظهور پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) را داده بودند و حتی اهل کتاب انتظار ظهور پیامبر اسلام را داشتند».[1] به ویژه از قول حضرت عیسی بن مریم (علیهما السّلام) نقل می فرماید: «که ایشان به ظهور پیامبر اسلام بشارت داده بود و نام آن حضرت را هم احمد معرفی کرده بود».[2]

اسلام مانند همۀ ادیان الهی دارای سه حوزۀ عقاید، اخلاق و احکام است، با این تفاوت که در همۀ این ابعاد نسبت به سایر ادیان جامع ترین است. تمام آن چه در صحف ابراهیم (علیه السّلام) و زبور داوود (علیه السّلام) و تورات موسای کلیم و انجیل عیسای مسیح (علیه السّلام) بود، به صورت جامع و کامل در قرآن حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) ظهور کرده است[3] و از دستبرد تحریف دور مانده است.

عقاید، عبارت است از: اعتقاد به وحدانیت خدای متعال، عدالت (عادل بودن خداوند)، نبوت (فرستادن پیامبران از سوی خدا برای هدایت بشر)، امامت و معاد.

در بعد اعتقادات یک مسلمان می بایست علاوه بر شهادت به یگانگی خدای متعال به نبوت و رسالت حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) نیز گواهی دهد و در غیر این صورت مسلمان نخواهد بود، البته لازمۀ شهادتین، ایمان به نبوت سایر انبیا، اعتقاد به روز رستاخیر (معاد)، خاتمیت دین اسلام، ملائکه، غیب و صدق تمامی ادعاهای پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) و دیگر ضروریات دین است و عدم اعتقاد به هر یک از موارد مذکور (ضروریات دین) باعث خروج شخص از دایرۀ اسلام است. از آن جا که اسلام دین فطرت و عقلانیت است، تقلید در اعتقادات را نمی پذیرد و از انسان ها می خواهد که با تحقیق و از روی دلیل دین خویش را گزینش نمایند.[4]

در حوزۀ احکام؛ باید گفت: هر فعلی که مکلف انجام می دهد خارج از حکم واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح نیست. از این احکامی که اسلام برای افعال مکلفین قرار داده، به فروعات دین تعبیر می شود که شامل نماز، روزه، حج، زکات، خمس، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر، تولی و تبری… می شود. عمل کردن و پای بندی به این احکام ضامن سعادت بشر است.[5]

به حکم عقل شخص یا خود می بایست در احکام دین دارای تخصص، صاحب نظر و کارشناس باشد و در نتیجه به رأی و نظر خویش عمل نماید و یا این که به شخص دیگری که دارای این خصوصیت است (مجتهد جامع الشرایط) مراجعه نماید.[6]

در بخش اخلاق نیز بسان دو امر فوق، اسلام دارای انسانی ترین برنامه ها و دستور العمل های اخلاقی است. اهمیت و ارزش اخلاقیات در اسلام به اندازه ای است که پیامبر گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله) هدف بعثت و رسالت خویش را به تمام و کمال رساندن مکارم اخلاق، اعلام می فرماید.[1]

پیروان مکتب اسلام در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه شیعه و سنی تقسیم می‌شوند که با یک تتبع و تحقیق اجمالی در آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) و همچنین با مراجعه به عقل و سیرۀ عقلا تجلی واقعی اسلام در مذهب حقۀ تشیع تحقق می یابد.

شیعه معتقد است؛ هرگز متصور نیست پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) رحلت فرماید و کسی را جانشین خود قرار ندهد و سرپرستی برای ادارۀ امور مسلمانان و گردانیدن چرخ جامعۀ اسلامی معرفی ننماید.[7] به اعتقاد شیعه، همان گونه که پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) معصوم است، می بایست جانشینان او نیز از هر گونه معصیت و خطایی مصون باشند تا صلاحیت رهبری جامعه را بعد از آن حضرت داشته باشند. به تعبیر دیگر، شیعه بر این باور است که پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله)، برای دوران بعد از خویش به منظور حفظ و حراست دین خدا، جانشینانی را به امر و تعیین پروردگار معرفی و منصوب نموده است. از نگاه شیعه جانشینان بعد از حضرت رسول (صلّی الله علیه و آله)، 12 نفر هستند که اوّلین ایشان علی ابن ابی طالب (علیه السّلام) است. حتی گروهی از اهل سنت (معتزلی ها) به افضل بودن ایشان نسبت به سایر صحابه اتفاق نظر دارند.[8]

بعد از حضرت علی (علیه السّلام)، 10 نفر دیگر از ائمۀ هدی (علیهم السّلام) به امامت منصوب شدند و همگی در راه اسلام به شهادت رسیدند، تا این که در سال 260 هجری قمری، آخرین امام و حجت خداوند بر روی زمین؛ یعنی مهدی موعود (علیه السّلام) و منجی عالم بشریت به امامت رسیدند و به اذن و مصلحت خداوند در غیبت به سر برده و به هنگام ظهور جهان را پر از عدل و داد خواهند نمود.[9]

شیعه برای اثبات ادعای خویش به آیات و نصوص قطعی که از پیامبر اکرم (ص) به ایشان رسیده است استناد می جوید.[10]

فضیلت و جایگاه اهل بیت (علیهم السّلام) به حدی در کلمات پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و آیات قرآن دیده می شود که انکار آن محال بوده، به گونه ای که بسیاری از برادران اهل سنت بر این واقعیت واقف و معترف هستند.

پیام معنوی شیعه به جهانیان یک جمله بیش نیست و آن این که «خدا را بشناسید».[11]

اعتقادات، احکام و اخلاقیات اسلام در بالاترین حد منطبق با فطرت و سرشت آدمی است و ره آورد اسلام چیزی جز سعادت دنیا و آخرت بشر نیست.

 

[1]. فَقَالَ ع إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الْأَخْلَاق‏، طبرسى، حسن بن فضل، مكارم الأخلاق‏، ‏ناشر: شريف رضى‏، چاپ چهارم، قم‏، 1412 ق / 1370 ش‏.

[1]. مصباح یزدی، محمد تقی، راه و راهنما شناسی، ص 113.

[2]. همان، ص 115؛ صف، 6.

[3]. تفاوت ادیان الاهی فقط در منهج و شریعت است که قرآن کریم هم به وحدت دین تصریح دارد: “ان الدین عندالله الاسلام”؛ آل عمران، 19. نک: جوادی آملی، عبدالله، انتظار بشر از دین، ص 178.

[4]. رسالۀ توضیح المسائل مراجع، م 1.

[5]. نک: ابتدایی ترین اعتقادات مسلمان، س 888، سایت اسلام کوئست.

[6]. همان.

[7]. طباطبائی، محمد حسین، شیعه در اسلام، ص 128.

[8]. نک: ‏خرازی، محسن، بدایة المعارف،بخش امامت.

[9]. مطهری، مرتضی، کلام و عرفان، ص 38.

[10]. نک: خرازی، محسن، بدایة المعارف،بخش امامت.

[11]. طباطبائی، محمد حسین، شیعه در اسلام، ص 236.