استحاله مواد متنجس

استحاله یکی از پاک کننده ها است و معنای آن، این است که “جنس چيز نجس به طورى عوض شود كه به صورت چيز پاكى در آيد؛ مثل آن كه چوب نجس بسوزد و خاكستر گردد، يا سگ در نمك‏ زار فرو رود و نمك شود، ولى اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند يا نان بپزند پاك نمى‏شود”.[1]

به تعبیر بعضی از مراجع عظام تقلید، اگر عين نجس چنان تغيير يابد كه آن نام (نام سابق) از آن برداشته، و نام ديگرى بر آن اطلاق شود، پاك مى‏گردد و مى‏گويند «استحاله» شده است؛ مثل اين كه سگ در نمك‏ زار فرو رود و مبدّل به نمك شود، هم چنين اگر چيزى كه نجس شده است به كلّى تغيير يابد؛ مثل اين كه چوب نجس را بسوزانند و خاكستر كنند، يا آب نجس تبديل به بخار شود، امّا اگر تنها صنعت آن تغيير كند مثل اين كه گندم نجس را آرد كنند پاك نمى‏شود.

به عنوان مثال؛ اگر مواد متنجس داخل بیسکویت یا هر ماده خوراکی دیگر، در اثر پخته شدن یا در فرایند تولید تغییر شیمیایی پیدا کند، استحاله محسوب می شود و پاک به حساب می آید.

به هر حال اگر انسان در مواردی شک نماید که استحاله ای صورت گرفته است یا نه، حکم به نجاست می شود؛ یعنی چيز نجسى كه معلوم نيست استحاله شده يا نه، نجس است.[2]