احیای سنن جاهلی و فراموشی سنن اسلامی

از جمله زمینه های پیدایش واقعه کربلا،  سست شدن شدید اعتقادات و عمل به دستورات اسلام در جامعه اسلامی و به ضعف گرائیدن روحیه مبارزه در افراد جامعه اشاره کرد.

وقتی مفسّر و مدافع اصلی قرآن كریم؛ حضرت علی (علیه‏السلام)، از حق خود؛ یعنی حكومت، محروم و اهل‏بیت پیامبر (صلّی الله علیه و آله) کنار زده شدند، جریان رجعت از اسلام حقیقی سرعت یافت و در طول بیست و پنج سال خلافت خلفای سه گانه، انحراف‏ ها و بدعت‏ های بسیاری پدید آمد؛ از این‏رو، هنگامی كه حضرت علی (علیه‏السلام) زعامت جامعه را پذیرفتند، اصلاحات داخلی را بر هر امر دیگری ترجیح دادند، لكن جبهه نفاق در عصر خلفا، به خصوص زمان عثمان، و عناصر ناخالصی كه  در پی قدرت و منصب بودند، در پرتو قدرت سیاسی توانسته بودند قدرت اقتصادی و نظامی قابل توجّهی به دست آورند؛ به همین جهت با ایجاد جنگ‏ های داخلی و مشكلات دیگر، مانع اصلاحات آن حضرت شدند. با شهادت علی (علیه‏السلام)، برنامه ‏های اصلاحی آن رادمرد الهی ناتمام ماند و در مقابل، با استیلای بنی ‏امیّه بر جهان اسلام، جبهه کفر و نفاق با قدرت بیش‏ تری جامعه را به سوی انحطاط و تباهی سوق داد، به نحوی که  در اواخر حكومت معاویة بن ابی سفیان، فساد و تباهی به اوج خود رسید،  بسیاری از عقاید و خلق و خوهای جاهلی احیا گردید، سنّت پیامبراكرم (صلّی الله علیه و آله) و قوانین قرآن كریم، رو به زوال نهاد، عمل به دستورات اسلام در جامعه اسلامی کمرنگ شد و روحیه مبارزه و جهاد در افراد جامعه به ضعف گرائید؛ به همین دلیل امام حسین (علیه‏السلام) برای احیای دین اسلام و سنن بر باد رفته آن، قیام كرده و فرمود: «من شما را به كتاب خدا و سنّت پیامبرش فرا می‏خوانم؛ زیرا سنّت پیامبر (صلّی الله علیه و آله) از بین رفته و بدعت زنده شده است».[1]

بنابراین، یکی از مهم‏ ترین علل  قیام امام حسین (علیه‏السلام) زنده شدن سنن جاهلی و سست شدن تعالیم آسمانی اسلام بود.