کپی شد
اباضيه
اباضیه به كسر همزه پيروان عبد اللّه بن اباض تميمىاند كه مردى خارجى بوده، و از ديگر خوارج انشعاب پذيرفت. پيدايش اين فرقه هنگامى صورت گرفت كه عبد اللّه بن اباض از خوارج افراطى كناره گرفت، و مانند فرقه «صفريه» راه اعتدال برگزيد.
ابو بلال مرداس بن اديّه تميمى از پيشوايان نخستين اين فرق بوده و در سال 62هـ كشته شد. پس از او عبد اللّه بن اباض رياست آن فرقه را به دست گرفت.
وى در سال 65هـ به كلى از خوارج ازرقى جدا شد و در بصره بر ضد زبيريان خروج كرده و چون مردى فقيه بود در منابع اباضيه او را امام اهل التحقيق و امام القوم و امام المسلمين خواندند. سبب قعود و اعتدال عبد اللّه بن اباض ظاهرا سازش او با عبد الملک بن مروان خليفه اموى و همراهى با وى بر ضد عبد اللّه بن زبير بود.[1]
عقايد اباضيه:
آنان بر خلاف ازارقه كه از خوارج تندرو بودند، مخالفان خود از اهل قبله را كافر مىدانستند نه مشرک[2]، حتى ازدواج با ايشان و ميراث بردن از آنان را روا مىشمردند، و مىگفتند مرتكبان كبائر موحّدند نه مؤمن، استطاعت را عرضى از اعراض مىدانستند كه با افعال عباد تحقق مىيابد. بر خلاف ديگر خوارج، امامشان را امير المؤمنين و خودشان را «مهاجرين» نمىخواندند، و مىگفتند كه هرگاه تكليف ساقط شد عالم نيز فانى خواهد شد.[3]
شهادت مخالفانشان را بر دوستانشان جايز مىدانستند، و مىگفتند هر كه مرتكب «گناه كبيره» شود كافر نعمت است نه كافر ملّت.[4]
مهمترين شاخههاى مذهبى اباضى معروف به اباضيه حفصيه- حارثيه- يزيديه می باشد.[5]
[1]. شهرستانى، الملل و النحل، ص 22، ناشر، الشريف الرضي، قم، چاپ سوم، 1364 ش.
[2]. همان، ج1، ص 156.
[3]. همان.
[4]. بغدادى عبد القاهر، الفرق بين الفرق و بيان الفرقة الناجية منهم، ص 82، ناشر: دار الجيل- دار الآفاق، بيروت، 1408 ق؛ مشكور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص 9، ناشر، آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ دوم، 1372 ش
[5]. الملل و النحل، ج1، ص 158؛ مشكور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامى، متن، ص 7، ناشر، آستان قدس رضوى، مشهد چاپ دوم، 1372 ش.