کپی شد
آثار و اقدامات اقتصادی حکومت صفویه
مردم ایران غالباٌ کشاورز و در روستاها ساکن بودند و گله‌داری، شغل اصلی ایلات و عشایر و روستاییان بود. از آن‌جایی‌که صفویان با پشتیبانی نیروهای قبیله‌ای به قدرت رسیدند؛ به این جهت در اقتصاد دولت صفویه، گله‌داری و کشاورزی نقش مهمی داشت.
تجارت در دوره صفویه، به اوج بالندگی و شکوفایی خود رسید. در این دوره به سبب ساختن جاده‌ها، ایجاد پل‌ها و کاروان‌سراها بر سر راه‌های اصلی و ایجاد امنیت در راه‌ها، تجارت داخلی به شکل فراگیری رونق یافت. البته ارتباط گسترده با دیگر کشور‌ها و ایجاد زمینه جهت رفت و آمد بازرگانان و تاجران کشورهای دیگر، خصوصاً اروپاییان، زیرساختی را پدید آورد که منجر به رشد و شکوفایی تجارت گردید. رونق تجارت، و داد و ستد‌هایی که میان بازرگانان داخلی و خارجی انجام می‌گرفت، به بهبود وضع مالی دولت و رشد اقتصاد و پولی و سرانجام افزایش قدرت مالی دولت منجر گردید.[1]
بعضی از شاهان صفوی به عمران و آبادانی قلمرو حکومت خود اهتمام ویژه‌ای نشان می‌دادند؛ به عنوان نمونه: مهم‌ترین آثاری که از شاه اسماعیل اول به یادگار مانده، عبارت است از: ۴ بازار دور میدان قدیم اصفهان؛ مدرسۀ هارونیه و بقعۀ امام‌‌زاده هارون در اصفهان (این دو بنای اخیر تماماً باقی مانده است)؛ بناهای یاد‌بود در اوجان فارس و شیراز و آبادانی‌ها و ساختمان‌های متعددی که در خوی و تبریز بنیاد کرد.[2]
به ویژه ایران عصر صفوی در قرن 10 قمری/ 16 میلادی، مقارن با ایام سلطنت شاه عباس اول، دورانی از شکوفایی اقتصادی و اقتدار سیاسی را سپری نمود. از جمله مسائلی که رشد اقتصاد ایران در این برهه از تاریخ را سبب گردید می‌توان به ثبات سیاسی، تمرکزگرایی، ایجاد امنیت داخلی به ویژه راه‌داری، توجه به تجارت خارجی و اهمیت کالای تجاری ابریشم و استفاده از نیروی کارآمد ارامنه در رشد بازرگانی دانست.[3]
شاه عباس دوم هم که میل زیادی داشت که هم‌چون جدّ خود شاه عباس اول، به آبادانی و عمران کشور بپردازد، در دوران سلطنتش، ابنیه و کاخ‌های متعددی؛ از جمله کاخ چهل‌ستون اصفهان و پل شاهی (پل خواجو) را بنا نمود.[4]
[1]. دانشنامه رشد، «اقتصاد و تجارت در عهد صفویه».
[2]. سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، «اسماعیل اول صفوی»؛ مجدی، محمد بن ابی طالب، زینت المجالس، ص ۹۷۶.
[3]. یوسف نیا، زهرا، «بررسی عوامل بالندگی اقتصادی ایران در عصر شاه عباس اول صفوی»، تاریخنامه خوارزمی، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 6)، ص 141.
[4]. مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، تصحیح، تحقیق و اضافات: نصراللهی، غلام رضا، ج 4، ص 53 و 54.