آثار علمی ناصر کبیر (اطروش)

ناصر کبیر نقش مهمی در اسلام آوردن و شیعه شدن مردم طبرستان و آموزش و تعلیم قرآن کریم، فقه، حدیث و تفسیر قرآن به آنان داشته است. حمایت از عالمان و دانشمندان، تشویق شاعران، تشکیل جلسات مناظره با عالمان و فقیهان، برپایی مجالس مطالعه حدیث و تألیفات مختلف از آثار علمی وی دانسته شده است.[1]

وی همچنین از راویان و مشایخ حدیث بوده است. او نزد مشایخ کوفه و دیگر شهرها، به نقل حدیث پرداخت، از آنان روایت کرد و آنان نیز از او روایت کرده‌اند.[2]

آقای موسوی نژاد، کارشناس امور زیدیه می‌گوید: «برخلاف زیدی‌های یمن و عراق که فاصله‌شان از میراث علمی ائمه (اثناعشر) (علیهم السلام) بیشتر است و به همین میزان در فقه و کلام از امامیه بیشتر فاصله می‌گیرند، یکی از ویژگی‌های ناصر الحق ـ حتی اگر بپذیریم زیدی‌مذهب بوده ـ این است که او به روایات امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) و میراث شیعی ائمه (علیهم السلام) کاملا آشنا بوده و در کتاب‌هایش از آنها استفاده می‌کرده است. در عین حال ناصر کبیر در منابع امامیه، خیلی پرروایت نیست؛ چون بخش عمده زندگی‌اش را در فضای زیدی شمال ایران گذرانده و بیشتر روایات وی در منابع زیدی نقل شده و از این طریق به دست ما رسیده است. ناصر کبیر کتاب‌های زیادی در حدیث، مثل «امالی» داشته که متأسفانه عین آن کتاب‌ها به دست ما نرسیده است، و میراث حدیثی ناصر کبیر عمدتا از طریق زیدی مذهبان به دست ما رسیده است».[3]

[1]. ناطق بالحق، یحیی بن حسین، الافادة فی تاریخ الائمة السادة، تحقیق: رحمتی، محمدکاظم، ص ۵۶؛ موسوی‌نژاد، سید علی، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی ناصر کبیر و رسالت علمای اسلام در جهان امروز با تکیه بر آموزه‌های نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، ص 163، 165.

[2]. اطروش، حسن بن علی، البساط، تحقیق: جدبان، عبدالکریم احمد، ص ۵۶، ۵۸، ۶۵، ۷۲، و ۷۵؛ شهاری، ابراهیم بن قاسم، طبقات الزیدیة الکبری، ج ۲، ص ۱۱۱۳؛ ابن ابی الرجال، احمد بن صالح، مطلع البدور و مجمع البحور فی تراجم رجال الزیدیة، تحقیق: عبدالرقیب مطهر محمد حجر، ج ۲، ص ۱۷۷؛ برگرفته از ویکی شیعه.

[3]. مصاحبه سایت ابنا با دکتر سید علی موسوی نژاد؛ مسئول کمیته علمی همایش ناصر کبیر و استاد دانشگاه ادیان و مذاهب قم.