Warning: filemtime(): stat failed for /home/islamp/public_html/fa/wp-content/plugins/easy-table-of-contents/assets/js/front.min.js in /home/islamp/public_html/fa/wp-content/plugins/easy-table-of-contents/easy-table-of-contents.php on line 236
searchicon

کپی شد

وحدت

مفهوم شناسی وحدت اسلامی

وحدت اسلامی به معنای یکی شدن مذاهب نیست. این وحدت نه شدنی است و نه منظور داعیان این وحدت است. وحدت به معنای نادیده گرفتن اختلافات و شیعه شدن سنی، یا سنی شدن شیعه نیست.

مقصود از وحدت اسلامی همبستگی مسلمانان و اتحاد پیروان مذاهب گوناگون با وجود اختلافات مذهبی، در برابر دشمنان اسلام و بیگانگان است.

معنای صحیح وحدت شیعه و اهل سنت این است که با توجه به این که بین دو مذهب مشترکات بسیاری است، دو گروه باید بر محور این مشترکات به هم نزدیک شوند؛ برای حفظ و تعالی اسلام با همدیگر همکاری و همیاری داشته باشند؛ چرا که هر دو دشمن واحدی دارند. دشمنان اسلام، دشمنان هر دو مذهب هستند. در برابر این دشمنان و برای جلوگیری از سوء استفاده آنان از اختلافات باید در مقابل آن‌ها بر وجوه اشتراک خود تکیه کنند، تا بتوانند بر دشمنان اسلام که دشمن مشترک شیعه و سنی هستند، از خود دفاع کنند.

شيعه و سنی، قرن‌های طولانی است كه در مسائل گوناگون اختلاف نظر دارند و اين امر، گاه از سوی فتنه‌انگيزان مايۀ گسست‌ها، بلكه نزاع‌های فراوان در تاريخ شده است، و بی‌گمان، يكی از عللِ ضعف مسلمانان در حال حاضر در برابر هجمۀ استعمار غرب، همين امر بوده است.

شیعه و سنی هر دو مسلمان و در اعتقادات، احکام، اخلاق و … دارای مشترکات زیادی هستند، البته اختلاف هایی هم دارند که انکارشدنی نیست، اما این اختلاف‌ها نباید منجر به خصومت و دشمنی شود و به اساس اتحاد و برادری اسلامی ضربه وارد سازد.

علامه شرف الدین می‌گوید: “سیاست سبب جدایی شیعه و سنی شد، همو نیز باید سبب اتحاد شیعه و سنی شود”.[1] منظور این است که سیاست استعماری و دسیسه‌های بیگانگان فرق اسلامی و از جمله شیعه و سنی را از هم جدا کرده است، باید سیاست اسلامی به منظور مقابله با دشمن مشترک نیز آن‌ها را به هم پیوند دهد.

 

وحدت و مناظرات  علمی

وحدت به معنای ترک و تعطیل کردن مباحثات و مناظرات علمی بین این دو مذهب نیست. با حفظ وحدت و یکپارچگی نیز می‌توان در محیط‌های علمی مناظرات علمی برقرار کرد؛ به گونه‌ای که دشمنان نیز نتوانند سوء استفاده نمایند. روشن است که برای رسيدن به اتحاد، نخست بايد عوامل تفرقه و موانع اتحاد را از سر راه برداشت، و به طرفين شناختي صحيح از عقايد و افكارِ يكدیگر بخشيد، و اين، جز با بحث و مذاكره علمی بين دانشمندان ممكن نيست. “اتحاد” به معنای نفی آزادی انديشه و تحقيق، حقيقت­جويي و عدالت‌خواهی نیست. اتحادی مطلوب است که در کنار این ارزش‌ها مطرح گردد.

اگر این مباحثات و مناظرات علمی با روش‌های علمی و رعایت آداب مناظره صورت گیرد، نه تنها سبب تفرقه و جدایی بین دو مذهب نخواهد شد، بلکه منجر به شناخت صحیح یکدیگر و تقریب و در نتیجه وحدت نیز می‌شود؛ از این رو مناظرات علمی نه تنها تفرقه انگیز نیست که وحدت آفرین است.

 

وحدت در گذر زمان

با مطالعه در تاریخ اسلام می‌توان شواهد فراوانی از وحدت و هم‌گرایی و ثمرات آن در بین مذاهب اسلامی یافت و آن‌ها را به عنوان اسوه و نمونه به جوامع اسلامی معرفی نمود.

سیرۀ حضرت علی (علیه السلام) بهترین الگو و اسوه برای برقراری اخوت و وحدت اسلامی است. ایشان برای حفظ وحدت مسلمانان نه تنها از حقوق خویش می‌گذشت، بلکه از همکاری با مخالفان خود نیز دریغ نمی‌کرد.

بزرگانی از هر دو مذهب شیعه و سنی در جهت پا گرفتن این وحدت کوشیده‌اند. افرادی؛ چون آیت الله بروجردی، امام خمینی، علامه شرف الدین، سید جمال الدین اسدآبادی، امام موسی صدر از میان شیعه و شیخ شلتوت و دیگران از بین اهل سنت را باید نام برد که در عرصه شکل‌گیری وحدت بین مسلمانان گام‌های مؤثری برداشته­اند.

با مراجعه به تاریخ نیز می‌توانیم شواهد فراوانی از همکاری و وحدت شیعه و سنی بیابیم. برای نمونه صاحب بن عباد شیعه، که در دوران عباسیان وزیر بود، قاضی عبد الجبار را که از بزرگان اهل سنت بود، به سمت قاضی القضاتی منصوب کرد.

در بین مسلمانان زمینه‌های وحدت بسیاری وجود دارد که با محور قرار دادن آن‌ها می‌توان وحدت بین مسلمانان و قدرت یافتن آنها را شاهد بود؛ خداوند سبحان، قرآن کریم، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)، حضرت علی (علیه السلام)، مسئله مهدویت، محبّت اهل بیت (علیهم السلام)، دفاع از مردم فلسطین، مقابله با دشمنی‌های اسرائیل و آمریکا، از زمینه‌های وحدت امت اسلامی هستند.

 

[1]. شرف الدین، عبد الحسین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه،  دوانی، علی، ص 8، چاپ دوم، کتابخانه بزرگ اسلامی، 1396ق.