اسامی، کنیه ها و القاب حضرت عباس (علیه السّلام)

در میان اعراب، حتی در دوران جاهلیت، سنتی رواج داشت که نام، کنیه و لقب نوزاد را از روی تفأّلی بر آینده اش برمی‌گزیدند. آنها اگر می‌خواستند در آینده، صفتی در فرزندشان بارز و برجسته باشد، نامی برگرفته از آن صفت بر او می‌نهادند تا بعدها زمینه دستیابی به آن صفت در آن شخص بیشتر هموار شود؛ یعنی فرد بکوشد تا از اسمش، مسمّایی حقیقی بسازد و روحیات خود را به نام خویش نزدیک کند. همان گونه که امروزه روان شناسان نیز، اثر تربیتی نام اشخاص را دریافته اند.

چه بسا آنان که به دلیل داشتن اسم نیکو، خود را از بسیاری بدیها دور می‌دارند و چه بسیار افرادی که به سبب داشتن نام نامناسب و بی ارزش، برای شخصیتشان نیز ارزش چندانی قائل نمی‌شوند. گاه برخی که هوشیارتر هستند، بعدها، اسم خود را به نامی نیکوتر تغییر می‌دهند؛ از این رو در اسلام سفارش های بسیاری برای گذاشتن نام نیکو دیده می‌شود.

شخصی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پرسید: حقّ فرزندم بر من چیست؟ آن حضرت پاسخ فرمود: «نام خوبی بر او برگزین و نیکو تربیتش کن و او را در موقعیت [شغل] خوبی بگمار».[1]

بدین جهت و به دلیل آگاهی کامل امام علی (علیه السلام) از ویژگی های حضرت عباس (علیه السلام) نام و کنیه او را انتخاب نمود.

در مورد کنیه‌های حضرت عباس (علیه السلام) نیز گفتنی است که کنیه، در فرهنگ عربی به نام هایی می‌گویند که پیشوند اَبْ در مردان، و اُمّ در زنان داشته باشد. سنت انتخاب چنین نامی برای افراد در میان قبایل عرب، گونه ای از بزرگداشت و تجلیل برای فرد است.

همچنین به عناوینی که بر اثر بروز ویژگی هایی در انسان و نیز بر اساس اوصاف بارز شخص برای او انتخاب و بر وی گذارده و به او نسبت داده می‌شود، لقب می‌گویند.

برای همین، القابی که برای حضرت عباس (علیه السلام) گفته شده بیانگر اوصاف پسندیده ای است که دریافت شده است.

[1]. كلينى، محمد بن يعقوب، کافی، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ج 6، ص 48.