میرزا مهدی اصفهانی حدود ۲۸ تا ۳۰ سالگی به موازات تلاش‌های علمی، پرداختن به بعد عملی، اخلاقی و سلوکی را نیز ادامه می‌دهد. او پیمودن مراحل «سیر نفسی» را از دست نمی‌دهد، و درجات سلوک را همواره نزد استادان فن، مانند آقا سید احمد کربلائی به خوبی می‌گذراند و مراحلی چون «معرفت نفس» و خلع […]

اگر قرار باشد شخصیت و اندیشه میرزا را تبارشناسی کنیم، باید در حوزه فقه، ایشان را به شیخ انصاری و مدرسه سامراء، و در حوزه اندیشه کلامی به تبار محدثان بزرگی، همچون کلینی، شیخ صدوق و علامه مجلسی و یا متکلمان نخستین شیعه بازگردانیم، اما علی‎رغم این انتساب و امتداد، ایشان خود نقطه عطفی در […]

سرانجام، آیت خدا، و حجت دین، میرزا مهدی اصفهانی، نمونه ای از اصحاب تربیت یافته امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) پس از عمری عبادت و تقوی، طلب «علم صحیح»، کوشش‌های بسیار برای ترویج مکتب خالص قرآنی، احیای امر آل محمد (علیهم السلام)، تلاش خالصانه برای تدریس معارف قرآن و عترت و تربیت مجتهدان، […]

    میرزا در مشهد با حاج حسین قمی، محمد آقازاده، احمد کفایی، شهیدی و… و در قم با حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی هم‎عصر بود. یک بار که از نجف می‎خواست به مشهد برود، از بروجرد می‎گذرد و با آیت‎الله بروجردی ملاقات می‎کند. در نجف هم میرزا نائینی بود که در واقع استاد ایشان […]

مرحوم میرزا با توجه به آموزه‌هایی که از حوزه‌های علمیه عراق به ویژه نجف اندوخته بود، توانست درسی پربار و غنی در مشهد برپا کند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: درس‌های معارف میرزای اصفهانی علاوه بر تدریس فقه و اصول، رسالت بزرگ دیگری نیز بر عهده خویش می‌بیند  و آن بیان مبانی قرآنی […]

مرحوم میرزا بنا به توصیه مرحوم آیت الله حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی، از آغاز ورود به عراق، با مرحوم آیت الله العظمی، سید اسماعیل صدر (م: ۱۳۳۸ ق) ارتباط می‌یابد، و از مراتب علمی و سلوک روحی وی بهره‌مند می‌گردد. بدین‌گونه به جز تحصیل علوم معارف، با مبانی معنوی و عوالم روحانی نیز آشنا […]

دورۀ سوم، همان ۳۵ سالی است که میرزای اصفهانی از سال ۱۲۴۰ قمری تا ۱۳۶۵ قمری، به مشهد مقدس مهاجرت کرده، و در آن سامان پاک و تربت انوار گذرانده است. وی در این مدت به القاء دروس حقیقی خارج، نشر مبانی معرفت، تربیت نفوس و عقول، دادن دید اجتهادی در مسائل عقلی، تشجیع بر […]

از اواخر دوره‌ای که یاد شد،[۱] دست تقدیر «حدادی یک روح» را به عهده می گیرد. یعنی اندک اندک، غور و غوص در مطالب فلسفی و گرایش در کار حل اختلافات و معضلات فلسفی به سوی عرفان و وقوف بر استفاده وسیع از «عنصر تأویل» و عدم توافق مسائل و مفاهیم یاد شده؛ یعنی داده‌های […]

زندگی‌نامه علمی میرزای اصفهانی پس از اصفهان در سه دوره علمی مورد نگرش و نگارش قرار می‌گیرد. میرزا در دوره اول به فراگیری علوم رایج در حوزه نجف می پردازد و بنا به توصیه مرحوم آیت الله حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی، از آغاز ورود به عراق، با مرحوم آیت الله العظمی سید اسماعیل صدر  […]

مرحوم میرزا ، پس از تکمیل ادبیات عرب، سطح فقه و اصول را نزد اساتید اصفهان فرا گرفت و پس از تکمیل سطوح عالی نزد فقهای اصفهان، در درس خارج فقه و اصول اساتید آن دیار شرکت نمود. مرحوم آیت الله حاج شیخ علی نمازی شاهرودی از شاگردان میرزا در کتاب مستدرک خود در لغت […]