در این گفتار می‌توان به دو دسته از آثار برجای مانده از میرزا اشاره کرد: دسته اول: پاره‎ای از آن‎ها تقریراتی مربوط به دوره‎های نخست تدریس ایشان در معارف و اصول است.  دسته دوم:  بخشی از آن نوشته‎هایی است که خود ایشان با دست خویش در دوره آخر حیاتش نگاشتهکه آخرین آراء و عصاره اندیشه‎های […]

مرحوم میرزا مهدی اصفهانی پس از آن‌که سالیان بسیار سرگرم فراگیری مبانی فلسفی و عرفانی بود و احاطه کامل به این مبانی پیدا نمود، دلش آرام نگرفت و متوجه شد که نتیجه تعالیمی که از فلاسفه و عرفا یاد گرفته با تعالیم قرآن و عترت ناسازگار و مغایرت آن‌ها حتمی است و فقط شاید با […]

سه نکته اساسی در اندیشه و آثار ایشان وجود دارد که می‎تواند به عنوان امتیازات این شخصیت به حساب بیایند: نکته اول این است که ایشان «روش اجتهادی» را در حوزه عقاید دینی ایجاد می‎کند. در گذشته تاریخ تشیع، دو جریان در درون اندیشه شیعه وجود داشت: یکی جریان محدثان و دیگری جریان متکلمان. جریان […]

میرزا مهدی اصفهانی در حوزه عقاید، مبانی خود را با اندیشه‎های فلسفی و عرفانی آغاز می‎کند.  وی نزد برخی از بزرگان نجف تحصیلات فلسفی داشته‌است، اما به‎طور مشخص در حوزه عرفان، شاگردی مرحوم سید احمد کربلایی از تبار شاگردان ملاحسینقلی همدانی را نموده و به مراتب بالای سیر و سلوک عرفانی دست یافته و عرفان […]

مرحوم میرزا مهدی اصفهانی با توجه به شرایط خاص دوران زندگی‌اش در ایران که از کودتای رضاخان آغاز شد، مانند بسیاری از عالمان دیگر، موضع صریح سیاسی و علنی نداشت. البته ایشان در مباحث علمی خود، در دو جا نظریه ولایت فقیه را تبیین کرده و این ولایت را برای فقهای شیعه پدیرفته است. شاید بتوان از […]

آیت‌الله وحید خراسانی می‌گوید: میرزا مهدی وقتی وارد مشهد شد، حوزه مشهد را منقلب کرد؛ یعنی می‌توان گفت: همه فضلای مشهد محصول زحمات آقامیرزا مهدی هستند. برای اینکه در مشهد، درس فقط درس (آقا میرزا محمد)[۱] آقازاده بود. میرزا حرف‌های نائینی را آورد. در آن وقت، تقریرات میرزای نائینی هنوز چاپ نشده بود و این […]

  میرزا مهدی اصفهانی نخست با نگرش فلسفی و عرفانی آغاز می‎کند. تمام اساتید و فضای اطراف ایشان نشان می‎دهد که تعلّقات نخست ایشان کاملا عرفانی و فلسفی بود؛ اما چنان که خود گزارش می‎دهد، به تدریج به چالش‎های درون فلسفه پی‌برده و در حوزه عرفان نظری و عملی به این نتیجه رسید که این […]

مرحوم میرزا از نظر تدریس معقول، رتبه اول را داشت و در این زمینه کم‎نظیر بود. در چنین فضایی که نوع طلبه‎ها و فضلای مشهد، فلسفه و عرفان می‎خواندند و آن‌را مانند وحی منزل می‎دانستند، آقا میرزا مهدی اصفهانی به مشهد آمد و معارف تدریس نمود. در نجف تدریس فلسفه و مبانی عرفان را داشت […]

میرزا مهدی اصفهانی مجتهد مسلم، مطلق و مرد نخبه‌ای بود. اجازه اجتهاد میرزای نائینی به میرزا مهدی گویای عظمت علمی ایشان است. میرزا مهدی اصفهانی اولین شاگرد درس خصوصی میرزای نائینی بود که بعداً آقا سید جمال‌الدین گلپایگانی، آقا سید محمود شاهرودی، آقا شیخ موسی خوانساری و عده‌ای دیگر که حدود شش نفر بودند به […]

مرحوم میرزا تهذیب نفس و تزکیه جود را از اصفهان آغاز نمود و با ورود به عراق، تحت اشراف بزرگان سیر و سلوک، این مسیر را ادامه داده و ریاضت‌های فراوانی را متحمّل شد. میرزای اصفهانی می‌فرمود: «بر ریگ‌های مسجد سهله اشک ها ریختم …»، که اشاره به سوز طلب، اشتعال دل، گستره توسل و […]