رابطۀ تقرّب به خدا و بلایا

برای اینکه دریابیم که چه ارتباطی بین بلا و تقرب به خدا وجود دارد توجه به چند نکته ضروری به نظر می رسد.

اول. شیطان دشمن قسم خوردۀ فرزندان آدم است که به عزت و جلال الاهی قسم یاد کرده که هرگز از فرزندان آدم دست بر ندارد تا این که همه را گمراه نماید، مگر انسان های مخلص را که توان تسلط بر آنها را ندارد.[1]

از این رو باید توجه داشت که هیچ وقت نباید از دسیسه های شیطان غافل بود؛ زیرا در راستای قسمی که خورده است همیشه در حال وسوسۀ انسان ها است و قابل توجه است شیطان از راهی وارد می شود که بتواند آدمی را اغفال نماید با بهانه های ظاهراً موجّه، حتی از راه عبادات انسان مؤمن را از رسیدن به کمال باز می دارد.

دوم. بر اساس روایات انسان های مؤمن به بلایایی مبتلا می شوند، اما باید توجه داشت.

الف. همان طور که واژه شناسان گفتند بلا به معنای اختبار و امتحان است،[2] بنابر این همیشه امتحان به معنای دچار شدن شخص به مصیبت نیست.

ب. دنیا محل امتحان است[3] و کسی از انسان ها نیست که امتحان نشود نهایت این که شدت و ضعف دارد و بر اساس ظرفیت ها و درجاتی که افراد از جهت کمال دارند امتحان می شوند؛ مانند کسانی که مراحل دبستان، راهنمایی، دبیرستان، پیش دانشگاهی و دانشگاه را طی می کنند طبیعی است که هر کسی از امتحان مرحلۀ خودش برخوردار باشد؛ یعنی نه دانشگاهی امتحان دبستانی را داشته باشد و نه دبستانی امتحان دانشگاهی را.

ج. یکی از موارد امتحان، ابتلا به مشکلات و مصیبت ها است و این مختصّ به مؤمنان نیست، گرچه به دلیل طی مدارج بالای کمال به وسیلۀ آنان شاید امتحاناتشان سخت تر باشد،[4] امّا این بدان معنا نیست که دیگران به بلایا و مشکلات مبتلا نمی شوند، بلکه چه بسا انسان های گناهکار نیز به بلایایی مبتلا شوند؛ یعنی بسیاری از گناهان است که انجام دهندۀ آن در همین دنیا به کیفرش می رسد.[5]

د. تقرّب به خدا منتها درجۀ کمالی است که ممکن است بنده به آن برسد؛ از این رو مرتبۀ امتحان او باید از مراحل گذشته سخت تر و مهم تر باشد.

پس اگر کسی بخواهد به درجه و مراتب بالای کمال برسد باید خود را برای امتحان سخت تر آماده سازد وگرنه به همان داشته هایش بسنده نماید.

نتیجه این که کسی که به درجۀ بالای کمال می رسد باید منتظر امتحان سخت تر باشد نه عذاب و مصیبت شدیدتر پس با توکل و استعانت از خدا در راه پیشرفت و رسیدن به کمال کوشش نمایید.

[1]. ص، 82 و 83، گفت: «به عزّتت سوگند، همه آنان را گمراه خواهم كرد، مگر بندگان خالص تو، از ميان آنها!».

[2]. ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان‏العرب، ج 14، ص 83، ناشر دار صادر، بيروت، چاپ سوم‏، 1414 ق‏، بَلَوْتُ الرجلَ بَلْواً و بَلاءً و ابْتَلَيْته: اخْتَبَرْته، و بَلاهُ يَبْلُوه بَلْواً إذا جَرَّبَه و اخْتَبَره.

[3]. ملک، 2، آن كس كه مرگ و حيات را آفريد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى‏كنيد.

[4]. محدث نوری، مستدرك‏الوسائل، ج 2، ص 427، ح، 2368،  31، پیامبر (ص) فرمود: زمانی که خداوند بنده ای را دوست بدارد او را به سختی ها مبتلا می کند اگر شکیبایی نمود او را برمی گزیند اگر خشنود شد برای خود معین می نماید.

[5]. کلینی، كافي، ج 2، ص 347، ح 4، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1365 هـ ش، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ فِي كِتَابِ عَلِيٍّ (ع) ثَلَاثُ خِصَالٍ لَا يَمُوتُ صَاحِبُهُنَّ أَبَداً حَتَّى يَرَى وَبَالَهُنَّ الْبَغْيُ وَ قَطِيعَةُ الرَّحِمِ وَ الْيَمِينُ الْكَاذِبَة … .