کپی شد
نزول آیه تبلیغ در غدیر
«یا ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس؛[1] ای پیامبر، آن‌چه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده بود برسان، و اگر این ابلاغ را انجام ندهی، رسالت خود را به‌طور کامل ابلاغ نکرده‌ای؛ و خداوند تو را از مردم بدخواه حفظ می‌کند».
همه مفسران شیعه معتقدند آیه فوق در غدیر خم در باره نصب علی (علیه‌السّلام) نازل شده است و حدود ۳۶۰ تن از دانشمندان اهل سنت نیز این مطلب را پذیرفته‌اند. نام‌های برخی از مفسران و مآخذ و مدارک اهل سنت چنین است:
１. واحدی در کتاب اسباب النزول می‌گوید: ان آیه «یا ایهاالرسول…»، نزلت فی یوم غدیر فی علی بن ابی‌طالب.[2]
۲. سیوطی در کتاب الدرالمنثور می‌نویسد: ان آیه «یا ایهاالرسول…» نزلت فی یوم غدیر فی علی بن ابی‌طالب.[3]
۳. فخر رازی در تفسیر خود می‌نویسد: مفسران ۱۰ وجه و سبب برای نزول این آیه بیان کرده‌اند. سپس در ادامه می‌گوید: «العاشر نزلت هذه الایه فی فضل علی بن ابی طالب، و لما نزلت هذه الایه، اخذ بیده و قال “من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه. فلقیه عمر فقال هنیئا لک یابن ابی طالب، اصبحت مولای و مولا کل مومن و مومنه.”[4]
آن‌گاه که این آیه نازل شد پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) دست حضرت علی (علیه‌السّلام) را گرفت و فرمود: هرکه من مولا و سرپرست و حاکم او هستم، علی هم مولای اوست. خداوندا، دوست بدار هرکه علی را دوست دارد و دشمن بدار هرکه او را دشمن دارد. سپس عمر با حضرت علی (علیه‌السّلام) ملاقات کرد و بعد از تبریک، گفت: تو مولای من و مولای مرد و زن مؤزمن هستی.
نیشابوری در تفسیرش می‌نویسد: «ان هذه الایة نزلت فی فضل علی بن ابی طالب یوم غدیرخم».[5]
نکاتی در مضمون آیه
اولا: فرمانی که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) برای ابلاغ آن مأمور شده بود آن‌چنان خطیر و عظیم بود که هرگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) (بر فرض محال) در رساندن آن ترسی به خود راه می‌داد و آن را ابلاغ نمی‌کرد، رسالت الهی خود را انجام نداده بود، بلکه با انجام این مأموریت رسالت وی تکمیل می‌شد.
ثانیا: از نظر محاسبات اجتماعی، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) احتمال می‌داد که در طریق انجام این مأموریت ممکن است از جانب مردم آسیبی به او برسد و خداوند برای تقویت اراده او می‌فرماید: و الله یعصمک من الناس.[6]
[1]. مائده، ۶۶.
[2]. واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ج ۱، ص ۲۰۲.
[3]. سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور، ج ۳، ص ۱۱۷.
[4]. فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر فخر رازی، ج ۱۲، ص ۴۰۱.
[5]. نیشابوری، حسن بن محمد، غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج ۲، ص ۶۱۶.
[6]. ویکی فقه.