توسعه و تجدید بنای مسجد قبا

برای اولین بار بنای مسجد قبا در دوران خلافت عثمان بن عفان تعمیر و گسترش یافت. دومین دگرگونی در مسجد قبا به دوران عمر بن عبدالعزیز مربوط می‌شود که تا سالیان متمادی به همان شکل باقی ماند.

عمر بن عبدالعزیز در آخرین دهه قرن اول هجری، به دستور ولید بنای اولیه مسجد قبا را خراب کرده و از نو بنایی استوار برپا ساخت و برای آن رواق‌هایی نیز افزود.[1]

در سال ۵۵۵ قمری، جمال الدین اصفهانی وزیر زنگیان موصل فرمان تجدید بنای آن را صادر کرد و بر اساس آن مسجد بازسازی شد. آثار این وزیر در تمامی مکه و مدینه دیده می‌شود. [2]

همچنین در قرن هشتم و نهم هجری قمری، تعمیرات اساسی و تجدید بنای برخی قسمت‌ها صورت گرفت.[3] بعد از آن در زمان حکومت عثمانی توسعه داده شد.[4]

در سال ۱۳۸۸ قمری ملک فیصل رواق‌های آن را در جهت شرقی مسجد توسعه داد. بنای جدید آن، که در ۲۶ صفر سال ۱۴۰۶ قمری به پایان رسید، در شکل معماری جدید خود، یکی از مهم‌ترین و زیباترین مساجدی است که در مدینه منوره قرار دارد. در بنای فعلی چهار مناره برای این مسجد در نظر گرفته شده که هر کدام ۴۷ متر طول دارد. بر اساس محاسبات معماران مسجد قبا، گنجایش بیست هزار نمازگزار را دارد.[5]

ساختمان جدید مسجد حدود سال ١4٠5 قمری شروع شد و مساحت آن از ١،٣٣٣ متر مربع به 6،٠٠٠ متر مربع افزایش یافت. این مسجد دارای 56 گنبد به قطر 5/٣٠ متر و به ارتفاع بین ١٨/٣٠ تا ٢4/٣٠ متر و دارای چهار مناره به طول هر یک 4٢ متر با تجهیزات مدرن است.[6]

در حال حاضر مسجد دارای چندین شبستان است که هر کدام گنبد مخصوص دارند.[7]

[1]. جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۴۴؛ دانشنامه اسلامی.

[2]. همان.

[3]. نجفی، محمدباقر، مدینه شناسی، ص ۱۴تا ۱۶.

[4]. قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص ۱۹۵؛ ویکی شیعه.

[5]. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۴۴؛ دانشنامه اسلامی.

[6]. ویکی حج

[7]. تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص ۱۹۵؛ ویکی شیعه.