چکیده مطالب مقاله مسجد قبا

مسجد قبا اولین مسجد ساخته شده در تاریخ اسلام است و بعد از مسجد نبوی بزرگ‌ترین و با فضیلت‌ترین مسجد در مدینةالنبی به شمار می‌‌‌‌رود؛ بر اساس روایت مشهور، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) زمین مسجد قبا را خرید و آن‌گاه این مسجد را بنیان نهاد. نقشه و محدوده ساختمانی مسجد قبا، به امر خداوند و به وسیله شتر پیامبر که امام علی (علیه السلام) بر آن سوار شد، تعیین گردید. همه مسلمانان در ساختن مسجد قبا شرکت داشتند و پیامبر نیز دوشادوش دیگران کار می‌کرد.

مسجد قبا در نزد حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) دارای اهمیت و ارزش خاصی بود. به‌گونه‌ای که در روایتی آمده: حضرت بعد از سکونت در مدینه، هر هفته روزهای شنبه به صورت پیاده یا سواره برای اقامه نماز به مسجد قبا می‌آمدند.

مسجد قبا، به لحاظ تاریخی و اعتقادی نیز، ارتباط وثیقی با اهل بیت (علیهم السلام) دارد. با توجه به برخی از منابع، ساخت مسجد قبا، به دستور پیامبر(صلی الله علیه و آله)، پس از رسیدن علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) به قبا، آغاز شد.

مسجد قبا علاوه بر دارا بودن فضایل و حرمت طبیعی خود، به دلیل مسجد بودن، مورد توصیه خاص پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) قرار گرفته بود.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: هرکس در خانه خود وضو بگیرد و سپس به مسجد قبا آید و در آن نماز بخواند پاداش یک عمره خواهد داشت.

در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که در آن، مردم به زیارات و مشاهد مدینه، به ‌ویژه مسجد قبا، توصیه شده‌اند. حضرت دلیل ویژگی مسجد قبا را نزول آیه 108 سوره توبه در حق آن دانسته است.

ساختمان این مسجد تا اواسط قرن دوم هجری، نسبتاً دست نخورده و اصیل بوده است، اما در دوره‌های بعدی، بازسازی شده و یا سازه‌هایی به آن افزوده شده است که در حال حاضر مسجد دارای چندین شبستان است که هر کدام گنبد مخصوص دارند.

بالای محراب مسجد قبا و در دیوار قبله، کتیبه‌ای مشتمل بر آیه 108 سوره مبارکه توبه وجود دارد. شبستان های مسجد قبا، هم اکنون 39 ستون دارد که چهار ستون آن، دو به دو به هم پیوسته اند. منبر مسجد قبا از جنس مرمر سفید است که از سوی سلطان قایتبای در سال 888 قمری اهدا شده است. بنای جدید مسجد قبا که در 26 صفر سال 1406 قمری به پایان رسید، در شکل معماری جدید خود، یکی از مهم‌ترین و زیباترین مسجدهایی است که در مدینه منوره قرار دارد. در بنای کنونی، چهار مناره برای این مسجد در نظر گرفته شده است که هر کدام 47 متر طول دارد. بر اساس محاسبه‌ای معماران آن، گنجایش بیست هزار نمازگزار را دارد. محراب کنونی مسجد قبا که با کمال هنرمندی، گچ‌بری و قسمت بالای آن کاشی کاری شده، اثر هنرمندان چیره دست تونسی است.

در کنار این مسجد، مسجد ضرار در برابر آن ساخته شد که به دستور پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) تخریب شده و تا به امروز ویرانه آن باقی است. زائرانی که برای زیارت مسجد قبا به این ناحیه می‌روند، به مسجد ضرار هم سری زده و از آن‌جا می‌گذرند.