ملحق شدن سر امام حسین (علیه السلام) به بدنش در اربعین

در مورد محل دفن سر مقدس امام حسین(علیه السلام) نقل‌های متفاوتی وجود دارد: کربلا، نجف، مدینه، دمشق و حتی عسقلان و قاهره!

مشهور میان شیعیان و برخی اهل سنت آن است که سر امام حسین(علیه السلام) در کربلا به بدنش ملحق شده‌است. دیگر نظرات نیز مستند به منابعی هستند که با توجه به شهرت دفن سر مبارک آقا در کربلا[1]، به آن پرداخته نمی‌شود؛ بر این اساس در ادامه به همین نقل پرداخته می‌شود.

از کتاب‌های قدیمی که در آن تصریح شده، سر مطهر امام حسین(علیه السلام) در کربلا در بیستم ماه صفر به جسد ملحق شده کتاب «الآثار الباقیة» ابوریحان بیرونى است. ابوریحان در این کتاب می‌گوید: «و فى العشرین، ردّ رأس الحسین الى مجثمه، حتّى دفن مع جثّته؛ و فیه زیارة الاربعین، و هم حرمه بعد انصرافهم من الشام»؛[2] در روز بیستم آن (ماه صفر) سر حسین(علیه السلام) به بدنش ملحق شده و در همان‌جا دفن شد زیارت اربعین در خصوص این روز است. اهل بیت (علیهم السلام) نیز بعد از مراجعت از شام این روز را حرمت نهادند.

زکریا بن محمد قزوینى(متوفای 682ق) در کتاب «عجائب المخلوقات» می‌گوید:  «الیوم الاول منه عید بنى امیه ادخلت فیه رأس الحسین (رضى اللّه عنه) بدمشق و العشرون منه رُدَّت رأس الحسین الى جثته»؛[3] روز اول از ماه صفر عید بنى امیّه است که در آن روز سر حسین(علیه السلام) را وارد دمشق کردند و روز بیستم از ماه صفر سر حسین(ع) بر جسم مبارکش در کربلا برگردانیده شد.

سید بن طاووس در لهوف: «و اما سر حسین(علیه السلام) روایت شده که آن‌را برگردانده و در کربلا با پیکر شریفش دفن کردند و عمل طایفه شیعه هم بر طبق همین معنا که گفتیم بوده است».[4] از این کلام فهمیده می‌شود که عقیده شیعه بر آن است که سر امام حسین(علیه السلام) به جسدشان در کربلا ملحق شده است

شیخ طبرسى(ره) در «تاج الموالید»: «برخی از اصحاب امامیه گفته‌اند: سر امام حسین(علیه السلام) از شام آورده شد و به بدن آن‌حضرت در کربلا ضمیمه شد».[5]

هم‌چنین ابن فتال نیشابورى در «روضة الواعظین»،[6] و ابن‌نما حلی‏ در «مثیر الاحزان»،[7] همین نظریه علماى امامیّه را ذکر کرده‌اند.

ابن جوزی در «تذکرة الخواص» می‌گوید: «مشهورترین اقوال این است که سر حسین بن علی(علیهما السلام) از مدینه به کربلا آورده شد و به همراه جسد دفن شد» [8].

[1]. سید بن طاوس، علی بن موسی، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص 195؛ ‏طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 477؛ ابن نما حلی، جعفر بن محمد، مثیر الأحزان، ص  107؛ سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص، ص  238.

[2]. بیرونی،‏ أبو ریحان، الآثار الباقیة عن القرون الخالیة، ص 422.

[3]. قزوینی، زکریا بن محمد، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات، ص 70؛ برگرفته از اسلام کوئست.

[4]. «فَأَمَّا رَأْسُ الْحُسَیْنِ فَرُوِیَ أَنَّهُ أُعِیدَ فَدُفِنَ بِکَرْبَلَاءَ مَعَ جَسَدِهِ الشَّرِیفِ وَ کَانَ عَمَلُ الطَّائِفَةِ عَلَى هَذَا الْمَعْنَى الْمُشَارِ إِلَیْه»؛ ‏اللهوف على قتلى الطفوف، ص 195.

[5]. «و أمّا رأس الحسین(علیه السّلام) فقال بعض أصحابنا: أنّه ردّ إلى بدنه بکربلاء من الشّام و ضمّ إلیه»؛ ‏طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، ص 87.

[6]. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج ‏1، ص 192.

[7]. مثیر الأحزان، ص 107.

[8]. «اشهرها انه رده الى المدینة مع السبایا ثم رد الى الجسد بکربلا فدفن معه‏»؛ تذکرة الخواص، ص 238.