ازدواج موقت و اجازه همسر

غریزۀ جنسی یكی از غرایزی است كه خدای متعال به انسان موهبت فرموده است. پاسخ گویی به این غریزه هم، یك امر طبیعی و ضروری است و بر خلاف نظر افراد یا مكاتبی كه رهبانیت را ترویج می كنند، سركوب كردن این غرایز امری ناصحیح و موجب عقده های روحی می شود. كما این كه هرج و مرج و بی قانونی و افراط در ارضای آن و كمونیسم جنسی نیز خلاف هدف آفرینش انسان است؛ از این رو بهترین و طبیعی ترین شكل ارتباط زن و مرد دارای ویژگی های همچون:

1. پیوند زناشویی مبتنی بر قانون، 2. تك همسری، 3. ازدواج دایم، است.

اما اگر به دلایل خاصی ازدواج دایم ممكن نشد و زمینه آن موجود نبود یا تك همسری، انسان یا جامعه را با مشكلات خاصی مواجه كرد، آیا در این جا باید كمونیسم جنسی و ارتباط غیر قانونی را ترویج كرد، یا با ساز و كارهایی كه مانع سوء استفاده و هوسرانی عده ای از زنان یا مردان می گردد، پیوند زناشویی را به شكل مجدد و یا ازدواج موقت، قانونی كرد. در این جا دو رویكرد وجود دارد:

1. رویكرد اسلام ناب كه از طریق رسول اكرم (ص ) و ائمه اطهار (ع) بیان شده است كه بر مبنای آن هم تعدد زوجات مجاز است و هم ازدواج موقت. (توجه داشته باشید ترغیب و تشویق به تشكیل خانواده، ازدواج دائم و تك همسری است، اما به خاطر اضطرار و خروج از بن بست – نه در عرض و همسان با ازدواج دائم و تک همسری- این راه های قانونی یعنی ازدواج مجدد و موقت، باز شده است).

2. رویكردی که ارتباط مرد با بیش از یك زن دائم را به شکل قانونی دنبال نمی کند.

گونه های مختلف كمونیسم یا آزادی و بی بند و باری جنسی، در غرب گویای این روی کرد است، با این که دانشمندان و دلسوزان غربی معترف اند كه ازدواجی شبیه ازدواج موقت یك ضرورت اجتماعی است و از ناحیۀ منع ازدواج موقت و چند همسری، آسیب های جبران ناپذیری به جامعه و فرد وارد می آید.

در جامعۀ بشری به ویژه در شرایط امروز، آمیزش جنسی را نمی توان به ازدواج دائمی محدود ساخت و هیچ حكومتی و جامعه ای نمی تواند مانع ارضای این نیاز طبیعی گردد، اما ارضای این نیاز از راه نامشروع و ترویج زنا و فحشا كه اغلب جوامع بشری به آن تن داده اند و حتی مراكز رسمی برای تن فروشی و بهره كشی جنسی از دختران و زنان دارند، مورد تأیید اسلام نیست و با آن به شدت مخالف است و آن را توهین به زن و تجاوز به حقوق و كرامت او و منافی با اخلاق و عفت اجتماعی و موجب نابودی خانواده می داند. پس تنها راه مشروع که همانا راه ازدواج موقت یا ازدواج مجدد، است باقی می ماند؛ یعنی مردان و زنان با قرارداد مشخص شرعی و رعایت حقوق طرفین و نیز جوانب اخلاقی و انسانی و شرعی با پیمان دو جانبه ازدواج می كنند.

حال با توجه به این نکته که خداوند بر بندگانش مهربان و دلسوز است و هیچ قانونی را بدون مصلحت وضع نمی کند، اسلام که بیانگر قوانین الاهی است، بر اساس مصالحی که در چند همسری و واگذاری این حق به شوهر، وجود داشته و در جای خود نیز بیان شده است، حق ازدواج موقت و چند همسری را به شوهر داده است.^[1] و برای استفادۀ او از این حق، اجازه دادن همسر را لحاظ نکرده است؛^[2] زیرا اگر این حق مشروط واگذار می شد با توجه به حساسیت زنان بر این موضوع و عواطف زنانگی، که غالبا با ازدواج مجدد شوهرانشان مخالف اند، آن مصلحتی که در نظر خداوند متعال بود، حاصل نمی شد.

البته بعضی از فقها فرموده اند: اگر مرد مسلمان بخواهد با زنی از اهل کتاب ازدواج موقت انجام دهد، و همسر دائم مسلمان داشته باشد، اجازه آن زن مسلمان از شرایط این ازدواج است.[3]

در اینجا بهتر است به نظر چند از مراجع عظام درباره ازدواج موقت با زنان اهل کتاب بپردازیم.

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):

اجازه لازم نيست و عقد بدون آن صحيح است مگر آنكه مقرراتى در ميان باشد كه بايد رعايت ‏شود.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

مرد مسلمان لازم نیست از همسرش برای این کار اجازه بگیرد ولی توجه داشته باشید ازدواج موقت مربوط به کسانی است که ضرورتی احساس می کنند.

نمایه مرتبط: سؤال 709، نمایه: ازدواج موقت مرد متأهل بدون اجازه همسر.

2. از این جهت فقها فرموده اند: زن نمی تواند همسر خود را از این حق منع کند. امام خمینی، استفتائات، ج 3، ص 100، سؤال 55.

[3]. نک: صراط النجاة، تبریزی، شیخ جواد، ج 2، ص 270. نمایه مرتبط: سؤال 1209 در سایت اسلام کوئست ، ازدواج موقت با زنان اهل کتاب.