استناد امام علی (علیه السلام) به لیلة المبیت

امیر مؤمنان علی (علیه السلام) در موارد متعدد؛ از جمله پس از غصب خلافت، با ذکر واقعه لیلة المبیت، بر حقانیت و برتری خود استناد نمودند:

1. آن هنگام که كار ابى‌بكر و بیعت مردم با او تمام شد و مردم نسبت به على بن ابى‌طالب (علیه السلام) بی‌وفایى كرده و حضرت را خانه‏نشین كردند، همواره ابوبكر به آن‌حضرت، اظهار نشاط و خوش‌رویى می‌كرد، ولى ایشان، گرفته و ناراحت بود، پس این بر ابوبكر گران آمد و خواست تا با آن حضرت ملاقات کرده، خلافت را از خود بیرون آورد و عذرخواهى كند كه مردم بر من اجتماع كرده و منصب و پست خلافت را بر گردنم گذارده و امر امّت را به من واگذار نمودند و حال آن‌كه من رغبت به آن ندارم، بلكه بى‌میل به آن بودم، پس روزی بر آن حضرت وارد شده و تقاضاى مذاكره محرمانه نمود و گفت: اى ابو الحسن قسم به خدا، این كار به توطئه و رغبت و میل من نبوده و من نسبت به آن حریص نیستم و اعتمادى به خودم در آن‌چه مورد نیاز مردم است، ندارم و من نیروى مالى و فامیل زیاد هم ندارم و كسى هم جز من اهلیت این كار را ندارد، پس چیست كه شما در دلتان خاطره‌اى از من دارید و اظهار كراهت می‌كنید در این‌كه من خلیفه شده‏ام و به من به دیده بد نگاه می‌كنید؟. پس على (علیه السلام) به او فرمود: چه چیزی تو را بر آن داشت كه این بار گران را بردارى اگر میلى به آن ندارى، و حریص بر آن نیستى و اعتمادى به خودت در قیام به آن نمی‌بینی… تو را به خدا قسم می‌دهم: آیا اوّلین اجابت‌كننده پیامبر (صلی الله علیه و آله) پیش از همه مسلمانان تو بودى یا من؟ گفت: تو بودی، فرمود: تو را به خدا قسم می‌دهم آیا من جانم را در شب غار (لیلة المبیت) فداى پیغمبر كردم یا تو؟ گفت: تو… ».[1]
2. در شورای شش نفری که به فرمان عمر برای تعیین خلیفه تشکیل شد، علی (علیه السلام) با ذکر این فضیلت بزرگ بر اعضای شورا احتجاج کرد و به اعضای شورا فرمود: «شما را به خدا سوگند، آيا در ميان شما جز من كسى هست كه از جان پيامبر خدا (صلی الله علیه و آله) محافظت كرده باشد آن‌گاه كه مشرکان تصميم به قتل آن حضرت گرفتند، من در بستر حضرتش آرميدم و پيامبر خدا (صلی الله علیه و آله) به سوى غار رهسپار شد، آن‌ها گمان مى‏كردند كه من او هستم، (وقتى مرا ديدند) گفتند: پسر عمويت كجاست؟ گفتم: نمى‏دانم، آنقدر مرا زدند كه نزديک بود مرا بكشند.» گفتند: نه!».[2]
3. امام علی (علیه السلام) خود پیرامون این حادثه تاریخی اشعاری سروده که گواه روشن بر فضیلت آن حضرت است:

وقيت بنفسي خير من وطئ الحصى  و من طاف بالبيت العتيق و بالحجر

رسول إله الخلق أن مكروا به            فنجّاه ذو الطول الكريم من المكر

و بتّ أراعيهم و ما يثبتونني             و قد صبّرت نفسي على القتل و الأسر[3]

ترجمه:

با جان خودم محافظت كردم از بهترين كسى كه بر زمين گام نهاده * و از كسى كه خانه كعبه و حجر را طواف كرده است.

رسول خدای آفريدگان بود که به او نيرنگ زدند* خداى تواناى كريم او را از نيرنگ نجات داد.

و من در بستر خوابيدم و مواظب آنها بودم، ولی آنها مرا بجا نياوردند* و من خود را براى كشته‌شدن و اسيرى آماده كردم‏.[4]

[1]. صدوق، محمد بن على، الخصال‏، محقق: غفارى، على اكبر، ج ‏2، ص 548 و 549؛ بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان في تفسير القرآن؛ تحقيق: قسم الدراسات الاسلامية مؤسسة البعثة- قم، ج ‏5، ص 320 و 321؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، تحقيق: ستوده، رضا، ترجمه: مترجمان، ج ‏24، ص 289 – 291.

[2]. الخصال، ج ‏2، ص 560.

[3]. كراجكى، ابو الفتح، التعجب من أغلاط العامة في مسألة الإمامة‏، ص 123.

[4]. كراجكى، ابو الفتح، گنجينه معارف شيعه امامیه- ترجمه کتاب كنز الفوائد و التعجب‏، محقق/ مصحح: كمره‏اى‏، محمد باقر، ج ‏2، ص 347.‏