کپی شد
اسلام و شرایط انتخابات
پرسش: آیا از نظر اسلام برای انتخابات ما شرایط و محدودیت‌هایی وجود دارد؟!
پاسخ:
هر نظام و حکومتی، حتی حکومت‌هایی که ادعای آزادی محض و دموکراسی دارند، برای انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان شرایط و محدودیت‌هایی را تعیین می‌کنند، و در هیج جای دنیا نمی‌توان انتخاباتی را بدون حد و مرز تصور کرد. طبیعی است اسلام نیز برای رعایت بهتر قوانین، شرایط و محدودیت‌هایی را هم برای انتخاب‌شوندگان و هم برای انتخاب‌کنندگان در نظر گرفته است.
هنگامی که قرآن برای وصیت در امور فردی، انتخاب دو شاهد عادل را لازم می‌داند،[1] برای انتخابی که به امور اجتماعی او مربوط است نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد، بلکه معتقد است: امانتها و مسؤولیت‌های اجتماعی باید به اهلش سپرده شود: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً»؛[2] «خدا به شما فرمان مىدهد که امانتها را به صاحبانشان بازگردانید، و چون در میان مردم به داورى نشینید به عدل داورى کنید. خدا شما را چه نیکو پند مىدهد. هر آینه او شنوا و بینا است».
یکی از مصادیق امانت در بُعد اجتماعی از نظر قرآن، مسؤولیت‌ها و پست‌های اجتماعی است که این مسؤولیت‌ها باید به هرکس که لیاقت، شایستگی و استعداد کار و مقامى را دارند سپرده شود. در نظام اسلامی این اهمیت تا جایی است که حتی بالاترین مسؤول اجتماعی نیز باید دارای شرایطی باشد که در قانون اساسی برای انتخاب او در نظر گرفته شده است؛ مانند عدالت، مدیریت، و مدبریت.
[1]. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، در موقع وصیت باید از میان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد؛ یا اگر مسافرت کردید، و مصیبت مرگ شما فرا رسید، (و در آن جا مسلمانی نیافتید،) دو نفر از غیر خودتان را به گواهی بطلبید، و اگر به هنگام ادای شهادت، در صدق آنها شک کردید، آنها را بعد از نماز نگاه می‌دارید تا سوگند یاد کنند که: «ما حاضر نیستیم حق را به چیزی بفروشیم، هر چند در مورد خویشاوندان ما باشد! و شهادت الهی را کتمان نمی‌کنیم، که از گناهکاران خواهیم بود!»، مائده، 106.
[2]. نساء، 58.